طرحواره آسیب پذیری

طرحواره آسیب پذیری در شکل های مختلف خود را نشان می دهد. اگر چه آسیب پذیر بودن بخشی از زندگی و وجود انسان است اما افرادی که در تله آسیب پذیری گرفتار می شوند بع صورت کاملا افراطی با این حس روبرو هستند و ترس آن‌ها از آسیب دیدن بیشتر از دیگران است به همین دلیل اهل ریسک نیستند و تجربه های جدید برای آنها کار سختی است. این افراد در مقابل حوادث طبیعی و فقر و بیماری و جنگ و …. هیچ گونه مصونیتی ندارند و حساسیت زیادی از خود نشان می دهند. آنها با مشکلات زیادی روبرو هستند و ابن درگیری ها باعث ضعیف شدت آنها می شود.

ترسی که افراد از وقوع اتفاقات ناگوار دارند باعث می شود تا بیشتر از اطرافیان خود محافظت کنند و حتی لین حساسیت بیش از اندازه دیگران را هم خسته و آزرده می کند. پریشانی های زیاد آنها را به لاک افسردگی فرو می برو. آنها تلاش می کنند تا همه چیز را خود کنترل خود داشته باشند که خسته کننده است. این طرحواره بیشتر ریشه در استرس و اضطراب افراد دارد. افرادی که در این تله ذهنی غرق می شوند مدام استرس و نگرانی دارند که مبادا حادثه ای به اطرافیان آسیب وارد کند. ابن آسیب پذیری را آنها از والدین به ارث می برند و درون آنها نهادینه شده است.

زمانی که والدین در مورد اتفاقاتی که قرار است به وقوع بپیوندد نگرانی زیادی دارند این استرس ب صورت‌ ناخودآگاه به کودکان هم منتقل می شود. این موضوع نشان می دهد که ریشه اصلی این تله دوران کودکی و تربیت والدین است و محیط زندگی است. افراد درگیر در این تله حوادث کوچک را برای خود بزرگ می کنند که در این شرایط رویارو شدن با حوادث سخت خواهد شد. آنها این احساس را دارند که دنیا مکانی خطرناک است به همین دلیل هم مدام ترس و استرس دارند و لین ترس را به دیگران هم منتقل می کنند.

مطالعه بیشتر: مسئولیت پذیری در رابطه

نشانه‌های طرحواره آسیب‌پذیری

افراد گرفتار در تله آسیب پذیری علائم و نشانه هایی دارند که شما به کمک آنها می توانید این افراد را شناسایی کنید. این علائم عبارتند از:

• فرد مدام در حال ترسیدن است و استرس این را دارد که حادثه ای تلخ در حال وقوع است. می‌ترسد که نکند اتفاق بدی بیفتد. این افراد هر جا که حاصل می شوند عینک بدبینی دارند و مدام چشم انتظار اتفاقات ناگوار هستند.
• علامت دیگری که این‌ افراد دارند فکر کردم به چیزهایی است که گذشته و او با خود تکرار می کند که اگر ان اتفاق می افتاد چه می شد. یعنی فرد مدام درباره خطرات و حوادث بد احتمالی در زندگی‌اش فکر می‌کند این موضوع استرس و اضطراب او را دو چندان می کند و مانع از آرامش ذهنی او می شود.
• احساساتی که بر این افراد غالب می شود و ذهن و فکر آنها را درگیر می کند بیشتر اضطراب و تنش است چون نگرانی آنها برای بوجود آمدن حوادث تلخ زیاد است.
• نشانه دیگری که در این افراد به وضوح دیده مي شود خطرناک دیدن دنیا است. آنها فکر می کنند دنیا جای خطرناکی است چوم از دوران کودکی این حس و دیدگاه درون آنها نهادینه شده است.
• فرد گرفتار در این طرحواره مدام نگران سلامتی خود است و به ابن فکر می کنند که سلامتی او در خطر است و ممکن است آسیبی به او وارد شود.
• گاهی احساس می‌کند نمی‌تواند خودش را کنترل کند و در حال دیوانه شدن است. چون افکار پر تنش ذهن او را درگیر کرده اند و اجازه فکر کردن را به او نمی دهند.
• افکار منفی زیادی در طول روز از ذهنش می‌گذرند و مانع از شکل گیری افکار مثبت می شوند. شما در برخورد با این افراد این علائم را به خوبی مشاهده می کنید.
• تلقین زیاد باعث شده تا فکر کند مدام در حال حمله قلبی است در صورتی که مدارک پزشکی سلامتی اورا نشان می دهند. فکر کردن به این‌ موضوعات باعث می شود تا از نظر روحی و جسمی بیمار شود.
• نگران فقیر شدن است.

مطالعه بیشتر: مثبت اندیشی در محیط کار

ریشه تله آسیب پذیری

افرادی که درگیر تله آسیب پذیری می شوند مستعد این طرحواره بوده اند چون از دروان کودکی زمینه آن فراهم شده است. دلایل دیگری هم وجود دارد که افراد را به این طرحواره سوق می دهد.

1. در خانواده هایی که والدین گرفتار تله آسیب پذیری هستند فرزندان هم دنباله رو آنها از والدین الگوبرداری می کنند و آسیب پذیری درون آنها رشد می کند. والدین ترسو و محتاط که در بیشتر مواقع کنترل خود را هم از دست می دهند روی فرزندان خود تاثیر مستقیم دارند. پس ریشه اول این مشکل در خانواده و والدین و نوع تربیت است.
2. والدینی که در مراقبت از فرزندان سخت گیری های زیادی دارند آنها را ترسو و محتاط بار می آورند. آنها به فرزند خود هشدار می دهند که هر چیزی پیرامون او ممکن است خطر آفرین و آسیب پذیر باشد. با این هشدارها شما حس می کنید که دنیا جای خطرناکی است و شما هم فردی سست و ضعیف هستید که نمی توانید از پس چالش های زندگی بر بیایید.
3. فرزندانی که از دوران کودکی رها شده اند و با ترس و بی محبتی بزرگ شده اند همیشه از دنیای پیرامون و حوادث آن بیم دارند. تجربه های تلخ باعث می شود تا آنها محتاط باشند و به هر چیزی بی اعتمادی خود را نشان دهند.
4. وقتی یک تجربه تلخ مانند تصادف و یا بیماری را در دوران کودکی تجربه کرده اید این ترس با شما بزرگ شده و تا آخر زندکی با شما خواهد بود و سبب می شود تا همیشه هنگام رانندگی و حتی قدم زدن از تصادف هراس داشته باشید.
5. دنیا را جایگاهی نا امن و خطرناک می بینید چون در کودکی والدینی خود را در یک حادثه دلخراش از دست داده اید. این می تواند یک دلیل محکم برای گرایش شما به این طرحواره باشد.

مطالعه بیشتر: آسیب های فضای مجازی بر خانواده

تاثیر تله آسیب پذیری بر زندگی و ارتباطات

تله آسیب پذیری بر زندگی فردی و اجتماعی افراد تاثیرات می گذارد و باعث می شود تا فرد به خاطر ترسی که دارد نتواند به راحتی با دیگران ارتباط بگیرد. چون این طرحواره منبع ترس و استرس است باعث شده تا دایره ارتباطات فرد روز به روز کوچکتر شود. ریشه اصلی این تله در اختلال اضطرابی است و در واقع استرس زیاد باعث می شود تا شما حتی وقایع کوچک را هم بزرگ تصور کنید و از آن ترس داشته باشید. ترس و استرس های مداوم فرد را از نظر روحی و روانی و حتی جسمی بیمار می کند و باعث می شود تا نتواند ارتباط خوبی با پیرامون خود داشته باشد.

ترس برای این افراد تبدیل به یک عادت شده چون درگیر یک تله آسیب پذیر هستند. وسواس زیاد نسبت به حوادث به آنها اجازه فکر کردم به افکار مثبت را نمی دهد چون در ذهن آن‌ها افکار منفی مدام در حال پردازش است. طرحواره آسیب‌پذیری، باعث افزایش تنش و اضطراب در زندگی‌مان می‌شود و همچنین بیماری‌های روانی را می‌تواند در ما ایجاد کند. این افراد روابط عاطفی و احساسی عمیقی ندارند بنابراین نمی توانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند و حتی از آن لذت ببرند. افسردگی در این افراد به چشم می خورد چون دیگران از آنها فاصله می گیرند به لاک تنهایی فرو می روند.

در ارتباط با دیگران شاد و سرزنده نیستند و بی حالی که بی انگیزگی در آنها به چشم می خورد. در نهایت فرد ممکن است به خاطر نگرانی‌های افراطی‌اش، ارتباطاتش را با دیگران قطع کند و منزوی شود. تاثیرات منفی که این طرحواره در زندگی فردی و ارتباطات دارد بسیار گسترده بوده تا جایی که حتی محیط شغلی فرد را هم درگیر می کند و باعث می شود تا در محیط کار عملکرد خوبی نداشته باشد.

مطالعه بیشتر: تعریف ساختار خانواده

راهکارهای عمومی برای درمان طرحواره آسیب‌پذیری

روانشناسان تحقیقات زیادی روی این افراد انجام داده اند و متوجه شده اند که این طرحواره به روش های زیر قابل درمان است:

از ترس‌هایتان فهرستی را تهیه کنید

با تهیه این فهرست شما بهتر می توانید افکار منفی را از ذهن خود دور کنید. پس بهتر لست طبق این لیست جلو بروید.

تصویرسازی ذهنی مثبت انجام بدهید:

برای اینکه بتوانید بر ترس های خود غلبه کنید بهتر است برای دفاع ابتدا یک تصویر ذهنی مثبت را ایجاد کنید و به خود نشان دهید که شما توانایی دور کردن افکار منفی و جایگزینی افکار مثبت را دارید‌.

درباره منطقی یا غیرمنطقی بودن ترس‌تان فکر کنید:

بهتر لست ترس های خود را به چالش بکشید و آنها را بررسی کنید. برخی ترس ها کاملا غیر منطقی هستند که شما می توانید به راحتی آنها را از خود دور کنید.

با کودک درون خود صحبت کنید و به آن قدرت بدهید:

وقتی کودک درون خود را تقویت می کنید می توانید بر ترس غلبه کنید و طرحواره ره درون خود به حداقل برسانید. با گفتن جملات قوی و مثبت راه برای شما باز می شود و ترس شما روز به روز کمتر نی شود و افکار مثبت در دهن شما نقش می بندد.

راهکارهای پیشگیری از اتفاقات بد را یاد بگیرید:

برای اینکه بتوانید از طرحواره آسیب پذیری رها شوید باید از بدور اتفاقات بد پیشگیری کنید.

به خودتان پاداش بدهید:

هر بار که با ترس‌هایتان رو به رو شدید و با آنها مقابله کردید، به خودتان پاداش بدهید. به عنوان مثال برای خودتان یک لباس هدیه بخرید و…

از طرحواره درمانگر کمک بگیرید:

روانشناسان با ارائه طرحواره های درمانگر توانسته اند تله های مضر و منفی را از انسان دور کنند.

مطالعه بیشتر: تست هوش هیجانی