طرحواره استحقاق

این مقاله در مورد طرحواره استحقاق و راه کارهای شناخت آن است که بر اساس مدل طرحواره درمانی توضیح داده شده است.

در ابتدا در این بخش به معرفی کامل طرحواره ها می پردازیم از این رو حتما ویدیو های زیر را گوش کنید. قبل از شناخت طرحواره استحقاق می بایست شناخت کلی و کاملی و از طرحواره ها داشته باشید برای این منظور ویدیو های آموزشی در این مقاله گذاشته شده است.

معرفی کامل طرحواره ها و راه های درمان طرحواره های شخصیتی

طرحواره ها چیست و چه ویژگی هایی دارد

چگونه طرحواره ها سرنوشت مارا تغییر میدهند

شیوه های درمان طرحواره ها

طرحواره استحقاق چیست؟

هرشخصی می‌تواند در ارتباطات اجتماعی و عاطفی خود بسیار موفق عمل کند، اما بعضی از افراد در طرحواره استحقاق می‌افتند و دیگران را از خود دور می‌کنند.

این افراد فکر می کنند از بقیه‌ی مردم بالاتر هستند و همیشه حق با خودشان است. هر وقت چیزی می خواهند باید دیگران هر طوری که شده فراهم کنند و یا گرنه می کنند و یا عصبانی می شوند. این افراد برتری جو هستند و توجهی به خواسته های دیگران ندارند. در روابط عاطفی و دوستی و کاری به صورت زیر هستند:

• با همسر و یا افراد مهم زندگی روابط بی عاطفه ای دارند و به نیازهای طرف مقابل توجهی نمی کنند.
•  اگر در موقعیتی نتواند برتری طلبی خود را نشان دهد از ان جا می روند.
• این افراد گاهی برعکس عمل می کنند و با دادن هدیه های پر زرق و برق و یا کارهای ظاهرا خیرخواهانه می خواهند نشان دهند که به فکر دیگران هم هستند.

موارد زیر نشانه‌هایی هستند که مشخص شود آیا شما در طرحواره استحقاق قرارگرفته‌اید یا خیر. برای اطلاع از طرحواره های خود می توانید تست طرحواره های یانگ را انجام دهید:

نشانه‌های طرحواره‌ استحقاق

•  برای من بسیار سخت است که دیگران در مقابل خواسته‌هایم جواب منفی بدهند.
•  برای من سخت است که دیگران از من جلوتر باشند.
•  اصرار دارم که دیگران مطابق میل من رفتار کنند.
• احساس می‌کنم کاری که من انجام می‌دهم ارزشمندتر از کارهای دیگران است.
•  از این‌که کسی بخواهد جلوی بایستد و مخالفت کند متنفرم.

ویژگی‌های طرحواره‌ استحقاق

کسانی‌که طرحواره استحقاق را دارند کنترل‌گر، و طلب‌کار از دیگران هستند. این افراد نمی‌توانند با دیگران همدلی کنند یا آن‌ها را درک کنند. دنبال این هستند که بار زندگی را بر دوش دیگران قرار دهند. یکی از ویژگی‌های این طرحواره این است که برعکس بقیه‌ی طرحواره‌ها در این مورد خود شخص اذیت نمی‌شود، بلکه دیگران بسیار رنج می‌برند و به همین سبب از آن شخص دور می‌شوند.

اگر تله استحقاق زیاد شود توقع شخص از دیگران بالا می‌رود و بدون هیچ تشکر و جبرانی انتظار دارد دیگران در خدمت او باشند.

طبق نظریه جفری یانگ بنیان‌گذار طرحواره‌ درمانی یکی از نیازهای هر شخصی محدودیت‌های واقع‌بینانه است. براین‌اساس کسانی که طرحواره‌ استحقاق دارند از این نیاز خود غافل هستند.

انسان موجود اجتماعی است و باید بتواند هم حق خود و هم حق دیگران را گرامی بدارد. با رهایی از استحقاق انسان به یک آرامش عمیق‌تر دست می‌یابد و برای دیگران جذاب‌تر می‌شود.

ریشه‌های طرحواره‌ استحقاق

•  ارضای بیش از حد نیازها
•  عدم وجود مجدودیت در کودکی
•  جبران افراطی سایر طرحواره‌ها: زمانی که شخص احساس می‌کند در کودکی دیگران حقش را پایمال کرده بودند ممکن است برای جبران آن حقوق به صورت افراط‌گونه‌ای دچار استحقاق شود.
•  یادگیری از طرف والدین

دوره طرحواره استحقاق

299,000 تومان قیمت اصلی 299,000 تومان بود.168,000 تومانقیمت فعلی 168,000 تومان است.

خرید دوره(کلیک کنید)

خطرات طرحواره استحقاق در روابط عاطفی

اگر شما در رابطه‌ای عاطفی هستید و موارد زیر در مورد شما صادق هستند به سمت استحقاق می‌روید و باید تلاش کنید خود را رها کنید:

•  طرف مقابل به دفعات زیادی نیازهایش را فدای نیازهای شما می‌کند.
• به شما اجازه‌ی کنترل‌گری می‌دهد.
•  اجازه‌ی سوء‌استفاده به شما می‌دهد.
•  از ابراز نیازهایش به شما می‌ترسد.
•  انتظار زیادی از او دارید.

این موارد نشان می‌دهند که شما در یک رابطه‌ی یک‌طرفه به نفع خودتان قرار گرفته‌اید و طرف مقابل را به شدت اذیت می‌کنید.

مطالعه بیشتر: دوره طرحواره درمانی 

درمان طرحواره استحقاق

اغلب کسانی‌که این طرحواره را دارند برای رهایی از آن تلاشی نمی‌کنند. اما اگر کسی می‌خواهد ازین مشکل رها شود و آرامش بیشتری در زندگی کسب نماید باید باورها، نگرش‌ها و هیجانات خود را تصحیح کند.

شخصی که تله استحقاق دارد براین باور است که دیگران باید کاملا در خدمت او باشند و دیگران هیچ‌گونه حقوقی ندارند. او انتظار دارد دیگران مطابق میلش عمل کنند و اگر خلاف این صورت بگیرد به شدت ناراحت می‌شود.

شخصی که دچار استحقاق است عمیقا خود را قبول ندارد و با کوچک‌ترین مخالفتی از جانب دیگران به هم می‌ریزد و در عمق باورهایش احساس بی‌ارزشی پیدا می‌کند.

بنابراین این شخص باید برای خودش ارزش‌هایی درست کند و پایبند آن‌ها باشد و آن ارزش‌ها را وابسته به نظر دیگران نداند. او باید برای دیگران هم حقی قائل شود و بگذارد دیگران هم طبق ارزش‌های خودشان رفتار کنند.

گاندی می‌گوید:” آن‌چه می‌خواهید در جهان به دست آورید را در خودتان تغییر دهید.” او نمی‌گوید از پدرتان یا دیگران بگیرید، بلکه می‌گوید خودتان تغییر کنید.

در زیر چند روش برای درمان طرحواره استحقاق ارائه می‌کنیم:

• خود را رشد دهید. دنیا به هیچ کس بدهکار نیست. انتظار نداشته باشید دیگران دنبال شما باشند و برای شما کار کنند. خودتان مسئولیت زندگی را برعهده بگیرید. هر کسی باید به زندگی خود بپردازد و قرار نیست دنبال کارهای شما باشد. خود شما بهترین گزینه برای برعهده‌گرفتن مسئولیت‌های زندگی هستید.
•  انتظارات و دستورات خود را محدود کنید. وقتی شما عادت به دستور دادن به دیگران داشته باشید و انتظار داشته باشید که آن‌ها در خدمت شما باشند، خودتان نمی‌توانید کاری از پیش ببرید و منتظر دیگران باقی می‌مانید و اگر هم دیگران کاری انجام ندهند به شدت اذیت می‌شوید. بنابراین این عادت را کنار بزنید و کم کم از دستور دادن و توقع زیاد بکاهید.
• کار داوطلبانه انجام دهید. تلاش کنید در کارهای داوطلبانه و خیرانه بیشتر از قبل شرکت کنید.
•  سپاس‌گزاری کنید. سپاس‌گزاری شما را به طرز چشم‌گیری از استحقاق دور می کند.
• گاهی کار غیرمنتظره برای دیگران انجام دهید.

سوالات متداول

مطالعه بیشتر: طرحواره بی اعتمادی