طرحواره بازداری هیجانی
Schema Emotional Inhibition

 

احساسات منافع فراوانی برای انسان دارند که توانایی کنترل و بیان به موقع آن ها می تواند به سلامت روانی کمک بسیاری کند. اما افرادی هستند که در تله یا طرحواره بازداری هیجانی هیجانی گیر کرده اند.

تعریف بازداری هیجانی

کسانی که طرح واره بازداری هیجانی (Emotional Inhibition) دارند، محدودیت هیجانی زیادی نشان می دهند و از صحبت کردن درباره ی هیجان هایشان و بیان آن ها پرهیز می کنند.
آن ها به جای اینکه هیجانی و بیانگر باشند از لحاظ عاطفی بی تفاوتند و به جای خودانگیختگی، بیشتر خویشتن داری زیادی دارند. آنها معمولا دلسوزی و محبت خود رابیان نمی کنند و اغلب تلاش می کنند تا تمایلات پرخاشگرانه شان را کنترل کنند. بسیاری از این افراد در روابط بین فردی برای خویشتن داری بیش از صمیمیت، ارزش قائل می شوند و می ترسند اگر به هیجان هایشان اجازه ی بروز بدهند، ممکن است کنترل شان را به طور کامل از دست بدهند.

دلایل مختلفی وجود دارد که این افراد از بیان احساسات خود دوری می کنند:

• ۱- ترس از طرد شدن
• ۲- شرم و خجالت
• ۳- منطق گرایی افراطی و بی اعتنایی به عواطف

نشانه های این طرحواره

اگر شما هم در بیشتر مواقع نشانه های زیر که برگرفته از پرسشنامه طرحواره جفری یانگ است، را دارید به سمت بازداری هیجانی متمایل هستید:

• ۱- نگرانم که اگر نتوانم خشم خود را کنترل کنم به دیگران از لحاظ هیجانی یا جسمانی ضربه بزنم.
• ۲- خشم و رنجش زیادی در درونم وجود دارد که آن را بیان نمی کنم.
• ۳- آن قدر خودم را کنترل می کنم که مردم فکر می کنند، آدم بی احساسی هستم.
• ۴- نگرانم که دیگران فکر نکنند که من آدم عصبی و ناراحتی هستم.
• ۵- بیان احساساتم نزد دیگران برایم سخت تر است.

 

ریشه های طرحواره بازداری هیجانی

طبق نظریه جفری یانگ یکی از نیازهای هیجانی هر انسانی بیان آزادانه احساسات و نیازهای معقول است،
اما کسانی که در این طرحواره گیر کرده اند نمی توانند احساسات خود را به آزادی بیان کنند و از این جهت مشکلات عاطفی زیادی را تجربه خواهند کرد.

ریشه های این طرحواره از کودکی و نوجوانی شکل گرفته اند و این ریشه ها به صورت زیر هستند:

• الف- خانواده بسیار سخت گیر
• ب- سرکوب کردن احساسات
• ج- ترس از بیان احساسات یا نیازها
• د- آموزش های اشتباهی که دیگران در مورد کنترل هیجان ارائه کرده بودند.

 

علائم خطر در روابط عاطفی

اگر در رابطه عاطفی خاصی هستید و موارد زیر به کرات نمایان می شوند این رابطه به سمت بازداری هیجانی می رود:

• ۱- عدم بیان احساسات خود
• ۲- عدم گفتن حرف هایی که در دل مانده اند
• ۳- ناتوانی در نه گفتن
• ۴- کنترل شدید احساسات و تلاش زیاد برای نشان دادن منطق و عقل گرایی
• ۵- در مواردی هم ممکن است شخص به صورت افراط گونه ای بخواهد مشکل را جبران کند و به مرحله بی خیالی هیجانی پیش برود و تمام هیجانات خود را بدون هیچ محدودیتی بیان کند.

 

درمان بازداری تله یا طرحواره بازداری هیجانی

در طرحواره درمانی جفری یانگ تکنیک های مختلفی برای رهایی و درمان انواع طرحواره ها ارائه می شود که به صورت کلی شامل تکنیک های طرحواره درمانی شناختی، تجربی و رفتاری هستند.

در فیلم طرحواره در مانی که ما در سایت ذهن موفق قرار داده ایم تکنیک های مختلفی برای رهایی از تله بازداری هیجانی بیان کرده ایم و در این جا نیز به این تکنیک ها اشاره می کنیم:

الف- تغییر باورها

شخصیت فرد با طرحواره بازداری هیجانی دارای باورهایی است که او را قفل می کند و نمی گذارد به راحتی خودش را ابراز کند. برای درمان تله بازداری هیجانی باید باورهای زیر عوض شوند:

• ۱- من همینم که هستم
• ۲- دیگران نباید متوجه نیازهای من بشوند.
• ۳- کسی نباید بفهمد من به چه چیزی فکر می کنم یا چه احساسی دارم.
• ۴- اگر کسی از احساسات من باخبر شود رهایم می کند.

در طرحواره درمانی جفری یانگ تاکید زیادی بر بازسازی هیجاناتی می شود که زمانی در کودکی به راحتی برآورده نشده بودند. بر این اساس شخص ابراز هیجانات را باید کم کم شروع کند.

شخص باید بداند که گفتن خواسته ها و بیان هیجانات نه تنها باعث ناراحتی دیگران نمی شود بلکه باعث می شود دیگران در برخورد با او راحت تر باشند و بیشتر به سمت او بیایند.

ب- تکنیک های تجربی

فردی که بازداری هیجانی دارد باید برای خودش تبدیل به والد مهربان شود و گه گاهی دست از کار بکشد و با خود مهربانی کند.
این شخص باید به نیازهای کودکی خود بیشتر توجه کند و یادآوری کند که در گذشته چه زمان هایی از احساسات خود دوری کرده بود. با شناختن آن زمان ها اکنون دیگر چنین کنترل هایی انجام ندهد.

ج- تکنیک های رفتاری

برای رهایی از بازداری هیجانی نیاز است که تمرین انجام شود و هر جایی که نیاز بود احساسات ابراز شود. فردی که کنترل زیادی بر هیجانات دارد باید تمرین کند که صدای خود را با احساسات ترکیب کند، جملات احساسی بیان کند. این فرد نیاز است تفریحات خود را بیشتر کند و نهایتا یاد بگیرد که با بیان آزادانه احساسات آرامش بیشتری کسب می کند.

لطفا مقاله بازداری هیجانی را برای اشخاصی که دوستشان دارید
و فکر می کنید با این طرحواره روبرو هستند ارسال کنید

نویسنده مقاله:
استاد فرزاد میر احمدی، نویسنده کتاب طرح واره ها
مدیر موسسه ذهن موفق پارسیان