راه های درمان طرحواره استحقاق

راه های درمان طرحواره استحقاق

راهکارهای درمان طرحواره استحقاق

طرحواره استحقاق یکی از اختلالات روانی است که نیازمند مراجعه به متخصصین مربوطه مانند روان‌پزشکان و روان‌درمانگران است. درمان این اختلال به صورت ترکیبی از روش‌های مختلف انجام می‌شود که شامل موارد زیر می‌شود:

1. دارو درمانی: معمولاً داروهای ضد روان‌پریشی مانند آنتی‌دپرسانت‌ها، ضد اضطراب‌ها و گاهی دیگر داروها مانند آنتی‌پسیکوتیک‌ها درمان این اختلال را تسهیل می‌کنند. مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد.

2. مشاوره روان‌شناختی: مشاوره با روان‌درمانگران متخصص می‌تواند بهبود قابل توجهی در سلامت روانی فرد داشته باشد. این نوع مشاوره معمولاً به صورت جلسات منظم صورت می‌گیرد و به فرد کمک می‌کند تا با شناخت عمیق‌تر از خود و مسائلش، بتواند راه‌حل‌های مناسب‌تری برای مقابله با مشکلات پیدا کند.

3. آموزش و مهارت‌های زندگی: آموزش مهارت‌هایی مانند مدیریت استرس، مهارت‌های ارتباطی، تنظیم احساسات و مدیریت زمان می‌تواند به فرد کمک کند تا در مواجهه با موقعیت‌های مختلف بهتر عمل کند و از افت‌های مختلف در احساسات و رفتارها جلوگیری کند.

4. پشتیبانی اجتماعی: حمایت از خانواده، دوستان و جامعه به طرق مختلف می‌تواند فرآیند بهبودی را تسریع کند. این شامل شناخت و درک صحیح خانواده و دیگران از مسائل فردی، تشویق به حفظ سلامت روانی و حضور در جلسات حمایتی می‌شود.

5. تغییرات در سبک زندگی: مواردی مانند تغییرات در روزمره شامل تغییرات در غذاخوردن، فعالیت‌های ورزشی، مطالعه و تفریحات سالم می‌تواند بهبود روانی را تسهیل کند.

منظور از طرحواره استحقاق چیست؟

اختلال طرحواره استحقاق (Delusional Disorder) یکی از اختلالات روانی است که با ایجاد باورهای نادرست و ثابت در ذهن فرد مشخص می‌شود که در تضاد با واقعیت هستند و افراد دیگر آن‌ها را نمی‌پذیرند. این باورها معمولاً شامل ایده‌ها یا باورهای پرخطر و غیرقابل اثبات می‌شوند و بر واقعیت محلی یا عمومی تأثیرگذاری ندارند.

بیشترین تفاوت بین اختلال طرحواره استحقاق و سایر اختلالات روانی در این است که افراد مبتلا به این اختلال عموماً در سایر جنبه‌های زندگی خود عادی عمل می‌کنند، به استثنای باورهای غیرواقعی که دارند. این افراد به نسبت افراد مبتلا به اختلال‌های دیگر، کمتر از شرایط اجتماعی و شخصی خود شکایت می‌کنند و از آسیب‌هایی که اختلال‌های دیگر می‌توانند به آن‌ها وارد کنند، معمولاً مستثنی هستند.

معالجه این اختلال نیازمند ترکیبی از درمان‌های مختلف از قبیل مشاوره روان‌شناختی، داروهای ضد روان‌پریشی و پشتیبانی اجتماعی است. همچنین، تمرکز بر فهم و مدیریت باورهای نادرست و تشویق به حضور منظم در جلسات مشاوره می‌تواند بهبود و پیشرفت در این اختلال داشته باشد.

مطالعه بیشتر: باور چیست آیا باورها قابل تغییر هستند

ویژگی های رفتاری طرحواره استحقاق

ویژگی‌های رفتاری افراد مبتلا به اختلال طرحواره استحقاق ممکن است متنوع باشند و بسته به ماهیت باورهای نادرست آن‌ها متفاوت باشد. اما برخی از ویژگی‌های رفتاری که ممکن است در افراد مبتلا به این اختلال مشاهده شود، عبارتند از:

1. ثبات باورها: افراد مبتلا به این اختلال معمولاً باورهای خود را به شدت ثابت و قاطع می‌دانند و به دیگران اجازه تغییر نظر آن‌ها را نمی‌دهند، حتی در مواجهه با شواهد مخالف.

2. محافظت از باورها: آن‌ها معمولاً باورهای نادرست خود را محافظت می‌کنند و در مواجهه با انتقادها یا تردیدها، به شدت دفاع می‌کنند.

3. اعتقاد به افراطی بودن باورها: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است باورهای خود را به موضوعیتی بسیار افراطی و غیرقابل اثبات تعمیم دهند، به طوری که به نظر بیاید این باورها بسیار غیرمنطقی باشند.

4. بی‌توجهی به شواهد مخالف: آن‌ها معمولاً به شدت بی‌توجه به شواهد و دلایل مخالف با باورهای خود هستند و این شواهد را نادیده می‌گیرند یا آن‌ها را بی‌اعتبار می‌شمارند.

5. تأثیرگذاری بر روابط: باورهای نادرست آن‌ها ممکن است تأثیرات منفی بر روابط شخصی و اجتماعی آن‌ها داشته باشد، زیرا می‌تواند منجر به ناهنجاری‌ها در رفتار و ارتباط با دیگران شود.

مطالعه بیشتر: طرحواره استحقاق

علل بروز طرحواره استحقاق

علل بروز اختلال طرحواره استحقاق چندان مشخص و محدود نیستند و ممکن است به عوامل مختلفی بازگردد. این اختلال معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی است که با هم تعامل می‌کنند. برخی از عوامل معمولی که به بروز این اختلال مرتبط می‌شوند، عبارتند از:

1. عوامل ژنتیکی: مطالعات نشان داده‌اند که وجود تاریخچه خانوادگی اختلال‌های روانی، از جمله طرحواره استحقاق، می‌تواند فرصت بروز این اختلال را افزایش دهد. این نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی ممکن است نقش مهمی در بروز این اختلال داشته باشند.

2. محیط و تجربیات زندگی: محیط اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی که فرد در آن بزرگ می‌شود و تجربیات زندگی او می‌تواند به بروز این اختلال مرتبط باشد. مثلاً تجربه استرس‌های مداوم، تربیتی‌های ناکارآمد در خانواده، تحولات ناگهانی در زندگی و رویدادهای تروماتیک ممکن است نقشی در شکل‌گیری باورهای نادرست داشته باشند.

3. موارد فیزیولوژیک: نواقص در عملکرد مواد شیمیایی در مغز، به ویژه در سیستم‌های عصبی مرتبط با انتقال پیام‌های عصبی ممکن است به بروز این اختلال مرتبط باشد.

4. فرایندهای روانی: فرایندهای روانی مانند تغییرات در شخصیت، استرس‌های مداوم، ناهنجاری‌های درک و تفسیر واقعیت و اختلالات روانی دیگر می‌توانند به بروز این اختلال کمک کنند.

5. مصرف مواد مخدر: مصرف مواد مخدر و الکل نیز می‌تواند عوامل خطرزایی باشند که به بروز چنین اختلالاتی کمک کنند یا افزایش دهند.

برترین راهکار درمان طرحواره استحقاق

راه های درمان طرحواره استحقاق به دلیل پیچیدگی ویژگی‌های آن نیازمند رویکردهای چندگانه و ترکیبی است. برخی از راهکارهای مهم و مؤثر در درمان این اختلال عبارتند از:

1. داروهای ضد روان‌پریشی: استفاده از داروهای ضد روان‌پریشی مانند آنتی‌دپرسانت‌ها، ضد اضطراب‌ها و در موارد لازم آنتی‌پسیکوتیک‌ها توسط پزشک متخصص معالج انجام می‌شود. این داروها می‌توانند به کنترل علائم اختلال مانند باورهای نادرست کمک کنند.

2. مشاوره روان‌شناختی: مشاوره با روان‌درمانگر متخصص می‌تواند بهبود قابل توجهی در مدیریت باورهای نادرست و بهبود سلامت روانی فرد داشته باشد. این نوع مشاوره شامل تحلیل باورها، تغییر درک و نگرش فرد به واقعیت، و ارائه راهکارهای مؤثر برای مقابله با باورهای نادرست است.

3. آموزش مهارت‌های زندگی: آموزش مهارت‌هایی مانند مدیریت استرس، تفکر انتقادی، مهارت‌های ارتباطی، و تنظیم احساسات می‌تواند به فرد کمک کند تا بهتر با مواجهه با واقعیت‌ها و مشکلات روزمره‌اش برخورد کند.

4. پشتیبانی اجتماعی: حمایت از خانواده، دوستان و جامعه به طرق مختلف نقش مهمی در مدیریت این اختلال دارد. حضور در گروه‌های حمایتی، شناخت و درک صحیح خانواده از مشکلات، و تشویق به حضور منظم در درمان از این دستاوردهاست.

5. تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی مانند تغییرات در روال‌های روزمره، فعالیت‌های ورزشی، مطالعه و تفریحات سالم می‌توانند بهبودی روانی را تسهیل کنند.