زوج درمانی گاتمن

زوج درمانی گاتمن

یکی از مدل های معروف زوج درمانی که این روزها شهرت فراوانی به دست آورده است، زوج درمانی گاتمن است.

جان گاتمن می گوید: “اینکه هر روز به طور مختصری روی ازدواج تان کارکنید، بیش از رفتن به باشگاه ورزشی برای سلامت و طول عمر شما موثر است.”

دکتر جان گاتمن ،(  (GOTTMAN JOHN روان شناس مشهور آمریکایی و متخصص حوزه خانواده  درمانی، بیش از ۴۰ سال است که در زمینه مشاوره خانواده و ازدواج فعالیت می کند، ۴۰ کتاب در زمینه مسائل ازدواج و خانواده نگاشته و در این زمینه ها ۱۹۰ مقاله علمی هم نوشته است. چند کتاب مشهور وی عبارتند از؛

“۷ اصل موفقیت در ازدواج”

 “چرا زندگی های مشترک موفق هستند یا به شکست منتهی می شوند” 

“افزایش هوش هیجانی کودکان”.

او چهره شناخته شده ای در رسانه های آمریکاست. او به تازگی در یک نظرسنجی از روان شناسان بالینی آمریکا به عنوان یکی از ۱۰ درمانگر تاثیرگذار در ۲۵ سال گذشته انتخاب شد.

در مورد موسسه گاتمن

موسسه گاتمن یک موسسه آموزشی و پژوهشی در زمینه روانشناسی خانواده، طلاق و فرزند پروری است. جان گاتمن JOHN GOTTMAN که بنیان‌گذار این موسسه است و در دانشگاه سیاتل به تدریس و پژوهش می‌پردازد در ۴۰سال گذشته بر روی هزاران زوج پژوهش‌هایی انجام داده و در زمینه پایداری ازدواج و پیش‌بینی طلاق بسیار مشهور است. تلاش‌های او در زمینه ازدواج و فرزند پروری سبب شده است که او صدها جایزه بزرگ را بدست آورد. دکتر گاتمن در چند دهه گذشته یکی از ۱۰درمانگر بانفوذ در حیطه روان درمانی بوده است. او به همراه همسرش جولی گاتمن که هم اکنون رئیس موسسه گاتمن است پژوهش‌های جالبی انجام می‌دهند.

اما شهرت بین المللی او به دلیل کاری است که توانسته در طول ۱۶ سال با بررسی زندگی های زناشویی؛ هم زندگی هایی که به شکست منتهی نمی شود و هم زندگی هایی که به شکست منتهی می شوند، انجام دهد. او این زندگی ها را به قصد کشف دالیل موفقیت برخی ازدواج ها و شکست برخی ازدواج های دیگر مورد مطالعه قرار داد.

پژوهشگران موسسه گاتمن به رهبری جان گاتمن در یک پژوهش موفقیت آمیز سعی نموده‌اند که خوشبختی یا طلاق زوجین را از روی برخی عوامل پیش‌بینی کنند. به همین منظور آن‌ها در آخر هفته‌ها زوجین را دعوت می‌کنند تا در یک آپارتمان با امکانات کامل به همراه آینه یک طرفه زندگی کنند. این خانه که ”آپارتمان عشق“ نامیده می‌شود این امکان را به پژوهشگران می‌دهد که تعاملات صدها زوج را بررسی کنند و بتوانند با دقت ۹۰ درصد طلاق را پیش بینی کنند.

زوج درمانی گاتمن به زن و شوهرها کمک می کند به شناسایی و بررسی موانع طبیعی بپردازند که باعث شده آنها نتوانند ارتباط موثر و خوبی را با هم برقرار کنند. زن و شوهرهایی که وارد زوج درمانی گاتمن می شوند ابتدا یک فرآیند ارزیابی کننده در آن ها انجام می شود که بعدا چارچوب و مراحل درمانی در مورد آنها صورت خواهد گرفت.

بعد از مطالعه زندگی های مشترک زناشویی، گاتمن توانست پیش بینی کند که کدام یک از زوج ها سرانجام زندگی شان به طلاق منتهی می شود و کدام یک با هم باقی خواهند ماند. او توانست این پیش بینی را براساس روش هایی که زوج ها با هم بحث می کنند، بعد از گوش دادن بحث شان با هم برای ۵ دقیقه با ۹۴درصد دقت انجام دهد. دقت بالایی این پیش بینی ها به این دلیل بود که او کشف کرد که کدام یک از رفتارها به شکست در زندگی زناشویی منجر می شود

او برای این پیش بینی ۶ نشانه را به طور دقیق تعیین کرد که نشان می دهند همسران به احتمال زیاد با شکست روبه رو می شوند

مطالعه بیشتر: زوج درمانی راه حل محور

نشانه های طلاق در زوج درمانی گاتمن

۶ نشانه که مشخص می کند یک رابطه به پایان می رسد:

نخستین نشانه جدایی:

۱٫شروع تند و خشن

نخستین نشانه که طلاق را پیش بینی می کند، شروع بحث است، زیرا ۹۶ درصد از اوقات روش شروع بحث می تواند روشی را که بحث پایان می پذیرد، پیش بینی کند. موقعی که یکی از همسران بحث را با استفاده ای یک شروع تند و خشن همچون منفی بودن ، اتهام یا تحقیر شروع می کند، بحث اساساً محکوم به شکست خواهد بود. در سوی دیگر، موقعی که یکی از همسران بحث را با استفاده از یک شروع نرم آغاز می کند، بحث به احتمال زیاد سرانجام مثبتی خواهد داشت.

دومین نشانه طلاق در زوج درمانی گاتمن :

۲٫ استفاده از ۴ سبک تعاملی منفی 

یک شروع تند و خشن می تواند بحث همسران را به سقوط در یک مسیر تعامل منفی منتهی کند. این تعامل منفی می تواند زندگی مشترک را ویران کند. در حقیقت، چهار نوع تعامل منفی وجود دارد که برای یک زندگی زناشویی مهلک است. معمولا  این چهار نوع تعامل آرام آرام و به ترتیب وارد قلب زندگی های مشترک می شوند: انتقاد، تحقیر، حالت تدافعی گرفتن و اشکال تراشی. گاتمن به این موارد ۴ سوار سرنوشت می گوید.

خرید کتاب عشق عاقلانه

خرید کتاب(کلیک)

۴ سوار سرنوشت در رابطه عاطفی

عیب جویی و انتقاد

نخستین عامل مهلک انتقاد به معنای عیب جویی است. بین عیب جویی و شکایت به معنای غرولند کردن تفاوت وجود دارد، زیرا ممکن هر یک از همسران شکایت های خاصی در مورد برخی از خصوصیات یا رفتارهای همسرش داشته باشند. غرولند کردن در مورد برخی از رفتارهای طرف مقابل عادی است، اما روشی که فرد این غرولندها را بیان می کند، مهم تر است. مشکل از جایی شروع می شود که شکایت ها به انتقاد و عیب جویی مبدل می شود. غرولند کردن بر یک رفتار خاص متمرکز است، در حالی که در عیب جویی به شخصیت فرد مقابل حمله می شود. براساس تحقیقات گاتمن من، عیب جویی در روابط خیلی رایج است و اغلب وقتی استفاده می شود، به تعامل منفی دوم  یا سوارکار بعدی؛ یعنی تحقیر و اهانت منجر می شود.

تحقیر و اهانت

اغلب بعد از عیب جویی اتفاق می افتد. عیب جویی می تواند به اظهارات تحقیرآمیز به سوی همسر منجر شود. چند نمونه از این اهانت ها و تحقیرها موقعی است که فرد از طعنه، بدبینی، فریاد زدن، چشم غره رفتن، تمسخر کردن و یا بیان خصمانه استفاده می کند. تحقیر بدترین نوع تعامل منفی از میان این چهار تعامل است، زیرا نفرت را نسبت به شخص مقابل بیان می کند. نتیجه اینکه تعارض افزایش می یابد و موقعی که پیام فرستاده شده به سوی فرد مقابل بیزاری و تنفر از او باشد، حل مسئله تقریبا غیر ممکن می شود.

حالت دفاعی به خود گرفتن

معمولا موقعی که یکی از همسران از اهانت و تحقیر استفاده می کند، طرف مقابل حالت تدافعی به خود می گیرد که سومین نوع زا تعاملات منفی بین همسران است. دفاعی بودن واکنش بسیار رایج در مقابل بی احترامی و اهانت و تحقیر است. بسیاری از افراد موقعی که مورد انتقاد قرار می گیرند، حالت دفاعی به خود می گیرند، اما مشکل این است که این رفتار هرگز در آن لحظه به حل مسئله کمک نمی کند. حالت دفاعی داشتن در واقع یک روش برای سرزنش همسرتان است. شما با این کار می خواهید بگویید این مشکل من نیست، بلکه مشکل از تو است. نتیجه اینکه مسئله حل نمی شود و تعارض بین همسران افزایش بیشتری خواهد یافت.

طفره رفتن

افزایش تعرض معمولا به این منجر می شود که یکی از همسران رابطه اش را با طرف مقابل کاهش دهد و این نشانه ای است که چهارمین نوع تعامل منفی یعنی طفره رفتن وارد می شود و یکی از همسران به فرد مقابل توجه نمی کند. طفره رفتن در بین مردان رایج تر از زنان است. این یک راه برای اجتناب از احساس طغیان کردن است که معمولا موقعی که یک تعارض افزایش می یابد، اتفاق می افتد. فرد طفره رونده تمایل که با همسرش بی اعتنایی کند و نسبت به رفتارها و حرف های او حساسیت نشان ندهد که همین موضوع همسرش را عصبانی تر می کند. هر یک از این چهار نوع تعامل می تواند به خودی خود طلاق را پیش بینی کند، اما معمولا آنها که این چهار نوع تعامل منفی را دارند، خودشان را در یک زندگی مشترک ناشاد می بینند.

سومین نشانه طلاق در زوج درمانی گاتمن:

۳- طغیان کردن

سومین نشانه طلاق این است که زندگی زناشویی به سمت طلاق می رود ، موقعی است که یکی از همسران طغیان کند. طغیان کردن به این معناست که تعامل منفی همسرتان- خواه در ظاهر عیب جویی، تحقیر یا حتی حالت دفاعی داشتن – بسیار درهم شکننده و موقتی است و معمولا به طرف مقابل یک شوک بزرگ دست می دهد. بسیاری از افراد با بی قیدی یا طفره رفتن ، خودشان را از احساس طغیان کردن محافظت می کنند. این قطع رابطه عاطفی می تواند یکی از همسران را از این احساس شدید منفی محافظت کند، اما در همین زمان می تواند به طلاق نیز منجر شود.

چهارمین نشانه طلاق:

۴-زبان بدن 

تغییرات فیزیولوژیکی در بدن همچون افزایش ضربان قلب، ترشح آدرنالین و افزایش فشار خون که همزمان با طغیان کردن است، چهارمین نشانه ای که می توان با آن طلاق را پیش بینی کرد. این تغییرات فیزیولوژیکی در بدن ادامه بحث را غیرممکن می کند، توانایی تان برای پردازش اطلاعات را کاهش می دهد به این معنی که توجه به آنچه همسرتان می گوید سخت تر می شود، حل مساله خلاقانه از پنجره ذهنتان خارج می شود و در خزانه رفتاری تان تنها واکنش های دفاعی و از لحاظ منطقی غیر منطقی باقی می ماند؛ رفتارهایی مانند نزاع )برای مثال: انتقاد، تحقیر و اهانت و غیره( یا گریختن )برای مثال؛ طفر رفتن( بحث برای حل مساله که یکی از همسران یا هر دو را به طغیان کردن منتهی کند، محکوم به شکست است و در نتیجه، مسئله حل نمی شود.

پنجمین نشانه طلاق:

۵- تلاش های اصلاحی شکست خورده
پنجمین نشانه که نشان می دهد یک ازدواج به طلاق منتهی می شود ، موقعی است که اقدامات یکی از همسران در ترمیم و اصلاح تعارض با شکست منتهی شده باشد. اقدامات اصلاحی تلاش هایی هستند که به وسیله همسران برای کاهش تعارض انجام می شوند اقدام اصلاحی جنگ افزار سری همسران خوشبخت است. این تلاش ها استفاده از هر روشی برای اجتناب از هیجانات منفی خزنده خارج از کنترل است. یک اقدام اصلاحی می تواند حرکتی ساده همچون خنده یا لبخند یا عذرخواهی باشد؛ هر چیزی که به همسران برای کاهش تنش کمک کند.

مطالعه بیشتر: مشکلات بعد از طلاق برای زنان

ششمین نشانه طلاق در زوج درمانی گاتمن:

۶- خاطرات بد 

آخرین نشانه طلاق موقعی است که همسران گذشته مشترک شان را با یک نگاه منفی به یاد می آورند. تحقیقات من نشان دهنده همسرانی که عمیقا با یک منظر منفی به همسرشان نگاه می کنند، اغلب دوباره گذشته شان را می نویسند. منفی گرایی اضافه ای که به این صورت در زندگی همسران وارد می شود، به درک تحریف شده ای منتهی می شود که می تواند بر گذشته، حال و آینده یک رابطه زناشویی تاثیر بگذارد

زوج های خوشبخت چه کار می کنند؟

اما علاوه بر پیش‌بینی طلاق، جان گاتمن می‌گوید که می‌توان خوشبختی و بهبود روابط زوجین را در طول سالیان بعدی نیز پیش بینی کرد. گاتمن در پژوهش‌هایش دریافته است که اگر هر زوج در هفته فقط ۵ ساعت را صرف زندگی مشترکشان کنند روابط شان بهتر خواهد شد. •

کاری که زوج‌های خوشبخت می‌کنند را به شما توصیه می‌کنیم که عبارتند از:

•  خداحافظی:

این زوج‌ها هر روز قبل از خداحافظی، درباره کارهایی که قرار است در آن روز بکنند سوالاتی از همدیگر می‌کنند )۲ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته، جمعاً ۱۰ دقیقه(. • –

• تجدید دیدارها:

این زوج‌ها در پایان هر روز کاری یک گفتگوی آرام و بی استرس با هم دارند. در این فرصت آن‌ها می‌توانند روابط خود را عمیق‌تر سازند و از خستگی و دل مشغولی‌های هم آگاه شوند )۲۰ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته، و جمعاً ۱ ساعت و ۴۰ دقیقه در هفته

• ابراز محبت:

این زوج‌ها محبت خود را از طریق رفتارهایی همچون لمس کردن هم، روابط عاشقانه و بخشش در مواقع مناسب ابراز می‌کنند (۵ دقیقه در روز، ۷ روز در هفته و جمعاً ۳۵ دقیقه در هفته)

 • قرار هفتگی:

این زوج‌ها یک قرار هفتگی دو نفره در فضایی خلوت و آرامش بخش برای تازه کردن عشق خود دارند (۲ ساعت در هفته)

تحسین هم و قدردانی:

این زوج‌ها هر روز حداقل ۵ بار قدردانی و محبت صادقانه‌ای بین خود رد و بدل می‌کنند (۵ دقیقه در روز، ۵ روز در هفته، و جمعاً ۳۵ دقیقه در هفته)

. بر اساس این پیش بینی ها جان و جولی گاتمن نظریه ای را ارائه دادند که چگونگی موفقیت و یا شکست یک رابطه زناشویی را تشریح می نمود و روش هایی برای تسهیل ایجاد تغییر در این روابط، از طریق مداخله های آموزشی-روانی پیشگیرانه و درمانی ارائه می داد.

جلسات زوج درمانی گاتمن

جلسه اول زوج درمانی گاتمن به شرح زیر خواهد بود:

در جلسه اول، زوج درمانگر به صورت زوجی با زوج ها جلسه را برگزار می کند و از آنها می خواهد به پر کردن پرسشنامه هایی که در اختیار آنها قرار گرفته است بپردازند سپس بازخورد بگیرند.
• زوج درمانگر و زوجین در خصوص تعداد جلسات مورد نیاز و زمان هر جلسه با هم صحبت می کنند.
• مداخلات درمانی با هدف کمک به زوجین برای تقویت ارتباطات خود در سه حوزه اصلی طراحی شده است. این حوزه ها عبارتند از حوزه دوستی، کنترل دعوا و ایجاد معانی مشترک.

زن و شوهر یاد می گیرند که تعارضات منفی خود را با تعاملات مثبت عوض کنند تا ناراحتی هایی که در گذشته پیش آمده است و باعث شکاف در رابطه آنها شده ترمیم گردد.
• هدف از انجام این مداخلات، بهبود صمیمیت میان زن و شوهر، ایجاد ارتباط قوی عاطفی بین آنها و به وجود آوردن تغییراتی است که به بهبود اهداف مشترک زن و شوهر کمک می کند

پیش از آغاز کردن مداخلات،ابتدا یک سنجش دقیق انجام دهید.
• تاریخچه ای از رابطه را در سنجش خود بگنجانید(مصاحبه تاریخچه شفاهی)
• تکمیل پرسشنامه ها(صمیمیت،سازگاری زناشویی،طلاق عاطفی،رضایت زناشویی،)

جلسه دوم  زوج درمانی گاتمن:

• مشاوره فردی با هر یک از زن و شوهرها
• دنیای درونی هر یک از زن و شوهر را درک کنید.
• *تاریخچه خانوادگی
• خشونت خانگی
• ارزیابی خیانت
• ارزیابی اعتیاد
• ارزیابی اختلالات روان شناختی

در ادامه جلسات زوج درمانی گاتمن مسیر درمان خود را بر اساس خانه روابط استوار ترسیم کنید

در جلسات زوج درمانی گاتمن سعی کنید مفاهیم زیر را کار کنید:

۱ .نقشۀ عشق را پایه ریزی کنید:

با نگاه به خانه روابط استوار، طبقۀ پایین به اهمیت آگاهی زن و شوهر از دنیای روانشناختی یکدیگر تا حدی که قادر به ترسیم آن باشند، اشاره دارد. دنیای درونی زن و شوهر، از نیازها، ارزشها، تجارب گذشته، اولویتها، استرسها، و از این قبیل موارد تشکیل شده است. همزمان که زن و شوهر در طول زمان رشد می کنند، نقشۀ عشق آن ها نیز تغییر پیدا می کند 

افزایش صمیمیت بین زوجین یکی از فاکتورهایی که زوجین شاد و موفق را از زوجین ناراضی و ناشاد متمایز می کند چیزی است که جان گاتمن بر آن نام ” نقشه عشق “MAP LOVEنهاده است.  مشکل مشترک بسیاری از زوج ها این است که درباره آن چه همسرشان دوست دارد یا ندارد و درباره نگرانی ها، هراس ها و استرس های یکدیگر بی اطلاعند، آنها از نقشه عشق یکدیگر بی اطلاع هستند .

در مقابل به زوج هایی بر می خوریم که صمیمانه از دنیای یکدیگر باخبرند. جان گاتمن با معرفی مفهوم “ نقشه عشق “ به آن بخش از مغز زوج ها اشاره دارد که همه اطلاعات لازم در مورد همسرشان را در خود حفظ کرده است.

• یکی از برنامه های مطرح شده توسط گاتمن برای افزایش صمیمیت بین زوجین، پرورش نقشه عشق در آنهاست. دکتر گاتمن این مورد را ”نقشه عشق“ نامید. باید کاملا همسرتان را بشناسید، این یکی از موثرترین رازهای زوج های موفق است. ”نقشه عشق مانند نقشه راهی است که شما از دنیای درونی همسرتان می دانید. زوج های موفق همیشه در حال پرسیدن سوال درباره خصوصیات همسرشان و بیان جزییات شخصیتی خودشان هستند.“ این شناخت نیاز به زمان دارد و زوج های ناموفق معمولا زمانی را صرف شناخت همدیگر نمی کنند. در واقع اکثر زوج ها این کار را نمی کنند.

دکتر گاتمن این مورد را ”نقشه عشق“ نامید. باید کامالً همسرتان را بشناسید، این یکی از موثرترین رازهای زوج های موفق است. ”نقشه عشق مانند نقشه راهی است که شما از دنیای درونی همسرتان می دانید. زوج های موفق همیشه در حال پرسیدن سوال درباره خصوصیات همسرشان و بیان جزییات شخصیتی خودشان هستند.“
این شناخت نیاز به زمان دارد و زوج های ناموفق معمولا زمانی را صرف شناخت همدیگر نمی کنند. در واقع اکثر زوج ها این کار را نمی کنند

پرسشنامه نقشه عشق را در سایت ذهن موفق انجام دهید

مطالعه بیشتر: بازسازی رابطه بعد از خیانت

تمرین : نقشه مهر و محبت خود را طراحی کنید

از فرم زير براي مصاحبه با يکديگر استفاده کنید. انگار که گزارشگر هستید، اگر همسرتان در کنار شما حضور ندارد،مي توانید به تنهايي اين کار را بکنید .اما فايده اصلي اين تمرين در صورتي حاصل مي شود که اطلاعات خود را با هم در میان بگذاريد .به نوبت يکي حرف مي زند و ديگري شنونده مي شود. جوابهايتان را يادداشت کنید .درباره حرف همسرتان داوري نکنید .به هم توصیه و نصیحت هم نکنید .به خاطر داشته باشید ،هدف رسیدن به حقايق است .هدف اين است که به حرفهاي همسرتان گوش بدهید و درباره او کسب اطلاع کنید.

صورت شخصیتهاي حاضر در زندگي همسر من
• دوستان:
• رقبا:
• مناسبات مهم اخیر در زندگي همسر من
• مناسباتي که در پیش است
• )همسرم چه برنامه هايي در دست اقدام دارد؟(
• استرسهاي فعلي همسر من
• نگرانیهاي فعلي همسر من
• آرزوهاي همسر من )براي خود؟براي ديگران؟(

تمرین شماره ی: من کیستم؟

هر چه درباره دنیاي درون يکديگر اطلاعات بیشتري به دست آوريد، روابط مستحکم تري با همسرتان خواهید داشت.

اين تمرين به شما کمک مي کند تا اقدام به خودشناسي نمايید و در ضمن اين خود شناسي را با همسرتان در میان بگذاريد .اين تمرين را حتي اگر بر اين گمانید که شما و همسرتان همه اطلاعات الزم را درباره يکديگر داريد،انجام بدهید .بدانید که زندگي ما را تغییر مي دهد.
 بنابراين شما و همسرتان آن کسي که پنج،ده يا پانزده سال پیش بوديد،نیستید.
درباره نوشته هايتان با هم بحث کنید و از آن براي عمق بخشیدن هر چه بیشتر به روابط خود استفاده نمايید

• موفقیتها و تلاشهای من
  ۱- چه اتفاقی در زندگی تان افتاده که به آن افتخار می کنید؟درباره موفقیتهای روانی خود ،درباره اوقاتی که وضع بیش از حد انتظار شما خوب از کار در آمد،بنویسید.به استرسها و مشکالتی که بر آنها غلبه کردید اشاره کنید.به حوادث کوچکی اشاره کنید که ممکن است هنوز برایتان مهم باشند،این حوادث می توانند مربوط به دوران کودکی یا گذشته های اخیر شما باشند.به چالشهای زندگی تان که با آنها به خوبی مواجه شدید اشاره کنید.درباره دوستیهای بسیار خوبی که آنها را حفظ کرده اید یادداشت بنویسید و غیره.
  ۲- این موفقیتها چگونه زندگی شما را شکل دادند،چه تأثیری بر اندیشه شما درباره خودتان و توانمندیهایتان بر جای گذاشتند؟چگونه بر تلاشهای شما برای رسیدن به هدفهایتان تأثیر گذاشتند؟

۳- احساس غرور و افتخار چه تأثیري بر زندگي شما داشته است؟آيا پدر و مادرتان نشان دادند که به داشتن فرزندي چون شما افتخارمي کنند؟چگونه اين کار را کردند؟سايرين نسبت به موفقیتهاي شما چه واکنشي نشان داده اند؟
۴- آيا پدر و مادرتان نشان دادند که شما را دوست دارند؟چگونه ؟آيا محبت به راحتي در خانه شما جاري بود؟اگر نبود،اين جريان چه تأثیري بر ازدواج شما گذاشته است؟
۵- احساس افتخار داشتن نسبت به موفقیتهايتان چه تأثیري بر ازدواج شما داشته است؟تلاشهاي شما روي ازدواجتان چه تأثیري بر جاي گذاشته است؟مي خواهید همسرتان در اين خصوص چه مطالبي بداند؟

دنیای احساسی و عاطفی من

۱٫ وقتی کودک و کم سال بودید،خانواده تان چگونه احساسات زیر را بیان می کردند:

*خشم

*اندوه

*هراس

*محبت

*علاقه به دیگران

۲. آیا در دوران کودکی شما خانواده تان مجبور بود با یک مشکل احساسی خاص کنار بیاید؟

چیزهایی از قبیل خشونت میان والدین ،یک والد افسرده و یا والدی که با جراحت احساسی روبه رو بود؟این موضوع روی ازدواج شما چه تأثیری بر جای گذاشته است؟ • درباره ابراز احساسات،به خصوص احساساتی از نوع غم و اندوه،خشم،هراس ،غرور و عشق ،چه نظری دارید؟آیا ابراز موردی از آنچه نام بردیم برایتان دشوار است؟در این زمینه چه نظر و دیدگاهی دارید؟

۳.در زمینه بیان احساس میان شما وهمسرتان چه اختلاف و تفاوتي وجود دارد؟

در پس اين تفاوتها چه خوابیده است؟اين تفاوتها روي شما چه تأثیري بر جاي مي گذارند؟

تمرین شناخت مأموریت و میراث من

۱.تصور کنید در گورستان ايستاده ايد و به سنگ قبر خود نگاه مي کنید.دوست داريد روي سنگ قبرتان چه جمله اي را بنويسند؟

۲.دوست داريد مردم درباره زندگي شما چگونه نظر بدهند؟

۳.حاال مي توانید مأموريت خود را در زندگي تان بنويسید .هدف و منظور شما در زندگي کدام است؟معنايش چیست؟مي خواهید چه کار کنید؟به کجا برسید؟تالش اصلي شما در چه زمینه اي است؟

۴.دوست داريد بعد از مرگتان چه میراثي از شما باقي بماند؟

۵٫ کدام هدف بزرگ است که هنوز به آن دست نیافته ايد؟

دوست دارم چه کسی بشوم

• براي لحظه اي به آنچه نوشتید فکر کنید.همه ما مي خواهیم آن کسي که مي خواهیم ،بشويم .همه ما براي رسیدن به اين خواسته خود با مشکلاتي روبه رو هستیم

۱.کسي را که مي خواهید باشید،توصیف کنید

۲.چگونه مي توانید به بهترين شکل کمک کنید تا به کسي که مي خواهید بشويد تبديل گرديد

۳.براي رسیدن به اين خواسته خود تاکنون چه تلاشي کرده ايد؟

۴.با چه مشکلي در زندگي خود جنگیده ايد ؟يا هنوز لازم است بجنگید ؟

۵٫دوست داريد چه تغییري در خود ايجاد کنید ؟

۶ .به کدام رؤياي زندگي خود دست نیافته ايد ؟

۷.دوست داريد زندگي تان در پنج سال آينده از چه کیفیتي برخوردار باشد؟

۸.حکايت کسي که مي خواهید به او تبديل شويد از چه نوع است؟

تمامي تمرينات و پرسشهاي فوق به شما کمک مي کنند تا درباره خود علم و اطلاع بیشتري به دست آوريد. شناختن همسرتان اقدامي ادامه دار است.در واقع،مي توان گفت که اين فرايندي براي همه مدت عمراست. بنابراين الزم است که گهگاه به اين صفحات باز گرديد . به سؤالاتي که مي خواهید از همسرتان بکنید،بینديشید. مثلا از او بپرسید درباره شغلت چه نظري داري؟
• تهیه نقشه عشق قدم اولي هستند که بر مي داريد. زوجهاي موفق صرفاً يکديگر را نمي شناسند .آنها سعي مي کنند اين اطلاعات را بسط بدهند.

۲- طبقه دوم : علاقه و ستایش را نسبت به هم ابراز کنید:

دومین طبقه، فرهنگ قدردانی را ایجاد می کند که یک حساب بانک عاطفی پُر را برای یک رابطه تأمین می کند.
مهم ترین چیز در این سطح آن است که زن و شوهر نه تنها عشق و ستایش را احساس کنند، بلکه اغلب آن را ابراز نیز کنند.

۳ . طبقه دوم: توجه کردن به هم، به جای رویگردانی

سومین طبقه بر مبنای آن لحظات کوچکی ساخته می شود که زن و شوهرها برای توجه و پیوند، به هم پیشنهاد ارتباط می دهند.
استادان رابطه، به بیشتر پیشنهادهای همسرانشان روی خوش نشان می دهند، به جای آن که پشت کنند یا در برابر آن بایستند.
این سه طبقۀ اول خانۀ روابط استوار تعیین می کنند که زن و شوهرها چقدر دوستی، صمیمیت، و شور و حرارت خود را تداوم
می بخشند.
طبقۀ بالایی بعدی، افزونه ای است که نتیجۀ قدرت نسبی سه طبقۀ اول به علاوۀ طبقۀ بالایی آن است.

۴ . طبقه چهارم: دیدگاه مثبت

زن و شوهرها در یکی از دو وضعیت برتری (سرریزی) عواطف مثبت یا به تعبیر دیگر، “دیدگاه مثبت” ( یا برتری )سرریزی( عواطف منفی )یا “دیدگاه منفی” قرار می گیرند.
دیدگاه مثبت به احساس کلی زن و شوهران نسبت به یکدیگر اشاره دارد که در آن، عواطف مثبت فرد، بر پاسخ منفی که ممکن است در قبال رفتار بدِ گاه و بیگاه همسرش داشته باشد، برتری پیدا کند.
اگر شوهری از دندۀ چپ از خواب بیدار شود، خانمی با دیدگاه مثبت این طور برای خود حلاجی می کند که شوهرش فقط خواب شبانۀ درستی نداشته است.
 در حالی که با دیدگاه منفی، فکر خواهد کرد که شوهرش منظوری از این کار دارد.
دیدگاه مثبت یا منفی، توسط قدرت نسبی دوستی زن و شوهر به علاوۀ کیفیت مدیریت تعارض آن ها تعیین می شود. نمیتوان بر روی این طبقه مستقیماً کار کرد، اما می توان با ایجاد تغییر در سطوح خانۀ روابط استوار، بر روی آن تأثیر گذاشت. رابطۀ دوستانۀ قوی و مهارت های مدیریت تعارض تضمین کنندۀ دیدگاه مثبت هستند.

۵ .طبقه پنجم: تعارض زناشویی را مدیریت کنید

برای حل تعارضات زناشویی شش مهارت وجود دارد :
اولین مهارت، چگونگی مطرح ساختن یک گلایه است. بیان یک گلایه با شروع ملایم به جای انتقادگری یا اهانت، کارسازتر است.
در یک شروع ملایم، همسر، خودش را توصیف می کند، به جای این که صفتی منفی برای همسرش قائل شود.
شروع معموالً با “من احساس …. میکنم” آغاز می شود، به این شکل که “من از پرداخت نشدن صورتحسابها احساس نگرانی می کنم”، نه این که “تو خیلی … )تنبل، بی مسئولیت، و غیره( هستی.”
مهارت دوم این است که وقتی زن و شوهر تلاش می کنند به سازش برسند، آیا از یکدیگر تأثیر می پذیرند یا خیر.
پذیرش تأثیر هم برای مردان و هم زنان یک توانمندی محسوب می شود.
سومین مهارت، توانایی جبران کردن زن و شوهر در هنگام خطاکاری و لغزشها است – هر چه زودتر، بهتر.
چهارمین مهارت، توانایی زن و شوهر در کم کردن شعلۀ منازعه بعد از تسلط پیدا کردن چهار سوارکار است.
پنجم، توانایی هر یک از زن و شوهر در خود آرامسازی پیش از آن است که برانگیختگی فیزیولوژیک، بحث آن ها را به تشنج بکشاند.
ششمین مهارت، زمانی که همۀ مهارتها با شکست مواجه شوند، حیاتی است: توانایی زن و شوهر در پردازش اتفاقات تأسفانگیز یا دعوای ناجور و ترمیم یافتن بعد از آن رؤیاهای زندگی را برآورده کنید.
زن و شوهرهایی که به رؤیاهای یکدیگر افتخار می کنند و در برآورده شدن آن ها از هم حمایت می کنند، روابطی دارند که تقریباً ناگسستنی است.

پژوهش گاتمن نشان داد که وقتی زن و شوهری بر سر یک مسألۀ به نقطۀ کور می رسند و نمی توانند اندکی در جهت حل آن گام بردارند، هر کدام از آن ها ممکن است در بطن موضع خود، رؤیایی داشته باشند که تاکنون آشکار یا درک نشده است.
وقتی زن و شوهر این رؤیاها را برای هم رو می کنند، مخالفت سرسختانه آن ها اغلب کمتر می شود و این راه را برای سازش هموار می کند

۷ . طبقه هفتم: معنای مشترک را بیافرینید

تجربۀ زندگی، مجموعۀ منحصربفردی از ارزش ها و باورها را در درون هر فرد رقم زده است.
به اعتقاد گاتمن؛ ضروری نیست که زن و شوهرها ارزش و باورهای دقیقاً یکسانی داشته باشند، هر چند که مقداری همپوشانی بد نیست. مهمتر آن است که زن و شوهر بتوانند دربارۀ آن ها با هم حرف بزنند.
زن و شوهرهایی که معنای مشترک نیرومندی دارند، سؤاالتی از این دست را به بحث می گذارند که معنای زندگی هر یک از آن ها چه هدفی را فراهم می کند و چه میراثی را می خواهند دور بریزند.

دو ستون رابطه ماندگار

۱- اعتماد

به این درجه از آگاهی زن و شوهر بر می گردد که همسر در همه حال، تکیه گاه و سرپناه خواهد بود.
اعتماد به واسطۀ این تصمیم همسران بنا می شود که بخواهند سر بزنگاه آن را به هم نشان دهند- نه کامل، نه همیشه، اما تا جایی که بتوانند.

۲- به وفاداری اشاره دارد

به گرامی داشتن همسر ورای هر کس دیگر، و جستجو نکردن آفاق برای یافتن کسی که ممکن است بهتر از همسرش باشد.
در هر حال چه با یک سند قانونی باشد یا بدون آن، تعهد به معنای پیمان دائمی جانسپاری و مراقبت است. جایی که تعهد باشد، نگران شدن از جایگزین شدن با فردی »بهتر« جایگاه و معنایی ندارد.

اهداف زوج درمانی به روش گاتمن

هدف ۱ :کاهش عواطف منفی در طی تعارض

از نظر گاتمن تعارض در رابطه زناشویی امری اجتناب ناپذیر است. تعارض کارکردهای مفیدی دارد که از آن ها می توان به شناخت تعامل هایی که کارکرد خوبی ندارند، کمک به شناخت یکدیگر و نیز بازسازی مستمر رابطه صمیمانه اشاره کرد. بنابراین نظریه گاتمن در پی از میان برداشتن تعارض در روابط زوجین نیست. بلکه اولین یافته مستدل حاصل از پژوهش های طولی گاتمن و لونسون این است که سطوح خیلی باالی عاطفه منفی، پیش بینی کننده عدم ثبات رابطه است.

• تعارض های همیشگی و غیر قابل حل است

گاتمن در پژوهش های خود به این نتیجه رسید که خیلی از تعارضات زوجین همیشگی است و هرگز حل نمی شود. این تعارضات سرچشمه های پایداری دارند که از ویژگی های شخصیتی پایدار و تفاوت نیازهای هر دوی زوجین حاصل می شود. رابطه زناشویی در اصل رابطه ای است که افراد آن را با مجموعه ای از مشکالت همیشگی انتخاب می کنند و می توانند نحوه کنار آمدن با می نامیم برقرار است. این مشکلات را بیاموزند. 

هدف ۲  زوج درمانی گاتمن :افزایش عواطف مثبت در طول تعارض

در یک مطالعه طولی ۱۴ ساله زوجینی که بعد از حدود ۱۶ سال از زندگی مشترک از هم جدا شدند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به خوبی نشان داد که این زوج ها عواطف منفی زیاد یا افزایش عواطف منفی نداشتند. آنچه در تعامل آنها مشهود بود، عدم وجود عواطف مثبت در طول تعارض بود.
روابط زمانی بیشترین موفقیت را خواهند داشت که نسبت تعامالت مثبت به منفی در طول تعارض، دست کم پنج به یک باشد؛
یعنی تعامالت مثبت آن ها پنج برابر بیشتر از تعامالت منفی آن ها باشند.
روابطی که به شکست می انجامند، نسبت متوسط ۰/۸ تا ۱ دارند؛ به عبارت دیگر، حدود یک تعامل مثبت برای هر تعامل منفی.
در زمانی که تعارض وجود ندارد، این نسبتی که موفقیت را پیش بینی می کند، بسیار باالتر و حدود ۲۰ به ۱ است.

هدف ۳ زوج درمانی گاتمن :افزایش عواطف مثبت در طول اوقات بدون تعارض

• گام های افزایش عواطف مثبت:
۱ .ایجاد رابطه هيجانی در طول لحظات روزمره
• مولفه های عملی برای ایجاد دوستی، صمیمیت و افزایش عواطف مثبت دارای پنج گام است:

هدف ۴ زوج درمانی گاتمن :ایجاد و تقویت یک سیستم معنای مشترک

همه زوجین سیستم معنای مشترک را خواه به صورت آگاهانه و خواه به صورت ناآگاهانه می سازند. این سیستم، برای ایجاد پیوند و عواطف مثبت بسیار ضروری است. سیستم معنای مشترک نظریات فرانکل را در قالب رابطه زناشویی پیاده می کند.
انسان ها این سیستم معنای مشترک را به چند طریق ایجاد می کنند:
 آیین های خاصی را برای پیوند شکل می دهند: این آیین ها می تواند رسمی یا غیر رسمی باشند. به عنوان مثال تعطیالت آخر هفته، آیین های جدا شدن و دوباره به هم پیوستن، شروع یا رد کردن رابطه جنسی و …
 با حمایت از نقش های زندگی معنای مشترک ایجاد می کنند: منظور محترم شمردن نقش هایی است که در زندگی زوجین وجود دارد.
مثال نقش پدر، مادر، دختر و ….
 با اهداف مشترک زندگی، معنای مشترک می سازند: مثال خرید یک خانه، فرستادن فرزند به کشوری دیگر برای تحصیل و ..

مطالعه بیشتر: بازسازی  زندگی بعد از طلاق