طرحواره معیارهای سرسختانه
این مقاله در مورد طرحواره معیارهای سرسختانه و نشانه های این طرحواره است که بر اساس مدل طرحواره درمانی توضیح داده شده است.
طرحواره معیارهای سرسختانه
Unrelenting Standards
بعضی افراد درگیر بایدگرایی‌های افراطی می‌شوند و به گونه‌ای آزاردهنده کمال‌طلب می‌شوند.
این افراد کاری را شروع نمیکنند، مگر این‌که مطمئن شوند تمام مقدمات و لوازم آن مهیاست.
این افراد سخت‌گیری‌های زیادی برای خود و دیگران دارند و اگر همه‌ی چیزهایی که می‌خواهند سرجای خود نباشد از نظر روحی به هم می‌ریزند.
وقتی درس می‌خوانند اگر حتی قسمت کوچکی از مطلب را یاد نگیرند احساس می‌کنند هیچ قسمتی را یاد نگرفته‌اند. طرحواره معیارهای سرسختانه باعث میشود شخص دچار استرس زیاد شود و کارهایش را نتواند انجام دهد.
در این صورت شخص به شدت از دست دیگران ناراحت میشود و حتی ممکن است به مرحله‌ی درماندگی برسد. برای اطلاع از طرحواره های خود می توانید تست طرحواره را از سایت دانلود نموده و آزمون را انجام دهید.
نشانه‌های طرحواره معیارهای سرسختانه
موارد زیر نشانه‌های تله معیارهای سرسختانه هستند:
- فکر می‌کنیم باید همیشه اول باشیم.
- هیچ کاری ما را راضی نمی‌کند.
- به خاطر انجام نگرفتن کارها به شدت دچار استرس می‌شویم.
- بسیار رقابت‌طلب هستیم.
اگر موارد بالا در بیشتر مواقع در مورد شما درست هستند دچار این طرحواره شده‌اید.
ویژگی‌های طرحواره معیارهای سرسختانه / ملاک های سخت گیرانه
- شخص یا دنبال موفقیت‌های بزرگی است که تا به آن‌ها نرسد احساس آرامش نمی‌کند. البته زمانی که به این موفقیت‌ها هم دست پیدا می‌کند باز هم احساس می‌کند باید دنبال موفقیت‌های بزرگتری بود.
- در تصمیم‌گیری‌ها بسیار تعلل می‌کند، زیرا فکر می‌کند هنوز شرایط ایده‌آل فراهم نیست.
- از خیلی از جنبه‌های زندگی غافل میشود و فقط به آن‌چیزی که فکر می‌کند مهم است می‌چسبد.
- سخت‌گیری‌های زیاد او دیگران را نیز به ستوه می‌آورد.
کتاب طرحواره های شخصیتی
ریشه‌های طرحواره معیارهای سرسختانه
این طرحواره هم از دوران کودکی شکل گرفته است و دلایل مختلفی از جمله موارد زیر می‌تواند باعث ایجاد آن شده باشد:
- عشق مشروط والدین: اگر فقط زمانی که کودک کار درستی انجام داده بود مورد تشویق قرار می‌گرفت شاید دچار کمال‌گرایی شده باشد و برای کسب تشویق فقط زمانی‌که کار خوبی انجام دهد خوشحال شود.
- ملاک‌های بلندپروازانه‌ی والدین: بعضی از والدین برای بچ‌های آرزوهای دور و درازی دارند و فقط زمانی خوشحال می‌شوند که بچه به آرزوهایش برسد.
- جبران شکست‌ها و تحقیرها: گاهی شخصی در زندگی مورد تحقیر قرار گرفته است و برای جبران آن و اثبات این‌که”من خوبم” تلاش فراوانی می‌کند و فقط می‌خواهد با موفقیت‌های بزرگ خود را به دیگران نشان دهد.
- انتقاد زیاد دیگران: بعضی از کودکان مورد سرزنش و انتقاد زیاد قرارگرفته‌اند و برای رهایی از آن ممکن است روی به ملاک‌های سختگیرانه بیاورند و بخواهند با هر روشی موفقیت‌هایی به دست آورند تا دیگران را تحت تاثیر قرار دهند.
- مسائل ژنتیکی: بعضی از افراد به صورت ژنتیکی سخت‌گیر هستند و چیزی آن‌ها را راضی نمی‌کند.
علائم خطر در روابط عاطفی
در صورتی‌که در یک رابطه‌ی عاطفی باشید و علائم زیر در رابطه‌ی شما باشد احتمال افتادن در این تله زیاد است:
- فقط جذب افراد موفق می‌شوید.
- جذب افراد خیلی دقیق و سخت‌گیر می‌شوید.
- یا جذب افراد بی‌نظم می‌شوید.
- جذب افراد آسان‌گیر و بی‌مبالات می‌شوید.
رهایی از طرحواره‌ی ملاک‌های سختگیرانه
کسانی‌که تله معیارهای سرسختانه دارند باورها، رفتارها و تجارب گذشته‌ی نامناسبی دارند. بنابراین برای رهایی از این طرحواره باید سه مورد فوق را تغییر دهند.
الف- باورها
وقتی باور کسی این باشد که”من بد هستم مگر این‌که کار خوبی انجام بدهم” ناخواسته روی به کمال‌طبی می‌آورد و با سخت‌گیری زیاد می‌خواهد خود را نشان دهد. بعضی از افراد اسیر بایدگرایی هستند و همیشه باید و نبایدهای زیادی دارند. این باید و نبایدها آن‌ها برای آن‌ها استرس زیادی درست می‌کند و نمی‌گذارد آرامش داشته باشند.
باورهای زیر می‌توانند به رهایی از تله معیارهای سرسختانه کمک کنند:
- من در هر شرایطی خودم را دوست دارم، حتی اگر کارهایم را خوب انجام ندهم.
- با سخت‌گیری زیاد فقط خودم را اذیت می‌کنم.
- من باید به موقع به تفریحاتم هم برسم.
- اگر قسمتی از کارم دقیق انجام نگرفته باشد، هیچ اتفاق خاصی نمی‌افتد.
ب- رفتار
کسی که در این طرحواره قرار دارد با رفتارهای خاص خود این طرحواره را تقویت می‌کند. این شخص ممکن است همیشه دنبال کار کامل باشد و تا کاملا کاری را انجام ندهد آرام نمی‌شود.
در این صورت بهتر است این شخص گاهی عمدا بعضی کارها را ناقص انجام دهد، تا متوجه شود ناقص انجام دادن کار هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.
گاهی ظرف‌هایش را دیرتر تمیز کند، تکالیفش را ناقص انجام دهد و…
البته ذکر این نکته مهم است که این تمرین برای افرادی است که ملاک‌های سختگیرانه دارند نه کسانی‌که خود به خود تنبل هستند. نکته‌ی بعد این است که این رفتار برای ایجاد تعادل است و قرار نیست شخص همیشه این‌گونه باشد. بنابراین تا زمانی چنین کاری انجام می‌دهد که باعث نشود روی به تنبلی بیاورد.
ج- توجه به تجارب گذشته و کودک درون
افراد سخت‌گیرکودک درون خود را رها می‌کنند و تفریح و آرامش را فدای کار و یادگیری می‌کنند.
همان‌گونه که در مقالات قبلی بیان کرده‌ایم یکی از نیازهای هر انسانی تفریح است و هرکس تفریح را کنار بزند دچار مشکلات زیادی میشود.
براین‌اساس گاهی کار، برنامه‌ها و هرچیزی را رها کنید و فقط به خودتان بپردازید. خود را آرام کنید و روزانه به مراقبه بپردازید. یادتان باشد جهان بر مردمان سخت‌گیر، سخت می‌گیرد.
در کتاب طرحواره‌ها نوشته فرزاد میراحمدی تمرینات مفیدی برای شادی کودک درون ارائه کرده‌ایم.
برای شناخت سایر طرحواره ها به لینک زیر مراجعه نمایید:
تست طرحواره انواع طرحواره
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
آیا امکان داره که طرحواره ها زمینه ژنتیک داشته باشن؟
بله در کتاب طرحواره های شخصیتی توضیح داده ایم که طرحواره از دو منبع به وجود می آید: خلق و خویی که از والدین به ارث می بریم و محیطی که در آن بزرگ می شویم. خبر خوب این است که می توانیم هر دو اینها را عوض کنیم.