طرحواره ایثارگری
Self-Sacrifice

 

کسانی که این طرحواره را دارند به ارضاء نیازهای دیگران توجه دارند، به گونه ای که نیازهای خودشان را فدا می کنند. آن ها به این دلیل چنین کاری را انجام میدهند که می خواهند از درد و رنج دیگران جلوگیری کنند، چون از طرفی معتقدند این کار درست است و از طرف دیگر نمی خواهند احساس گناه و خودخواهی کنند. ایثارگری باعث می شود که شخص خود را فدای دیگران کند و از hین جهت رنج زیادی را تحمل کند.

کسانی که بیش از حد ایثارگری می کنند ممکن است به خاطر دلایل زیر این کار را انجام دهند:

• – جلب توجه دیگران
• – ترس از عدم پذیرش از جانب دیگران
• – احساس گناه به خاطر برآورده نکردن نیاز دیگران

نشانه های طرحواره ایثارگری

اگر موارد زیر تا حد زیادی در رفتار و شخصیت شما باشد به سمت این طرحواره گرایش دارید:

• – نیازهای خودم را بعد از نیازهای دیگران قرار می دهم و گرنه احساس گناه می کنم.
• – هر چقدر هم که کار داشته باشم باز هم وقتی نیاز باشد از کارم می زنم و به کار دیگران می رسم.
• – مردم مرا فردی می بینند که برای دیگران زیاد کار می کنم، ولی برای خودم کاری نمی کنم.
• – برای من خیلی دشوار است که از دیگران بخواهم نیازهایم را برآورده کنند.
• – تنها وقتی خوشحال می شوم که بتوانم اطرافیانم را خوشحال کنم و کاری برای آن ها انجام دهم.

ویژگی های طرحواره ایثارگری

وقتی از طرحواره ایثارگری صحبت می کنیم منظورمان این نیست که به کسی کمک نکنیم و خودخواه باشیم، بلکه منظور این است که نیازها و احساسات خود را پس نزنیم و برای جلب توجه دیگران خود را به آب و آتش نزنیم.

بنابراین ویژگی های کلی این طرحواره به شرح زیر می باشد:

• – تمرکز افراطی بر نیازهای دیگران و بی توجهی به نیازهای خود
• – احساس گناه ناشی از این که نمی تواند برای دیگران کار انجام دهد
• – احساس خشم و ناراحتی به خاطر جبران نکردن زحمات خود از جانب دیگران

ریشه های طرحواره ایثارگری

• ۱- انتظار زیاد والدین از کودک
• ۲- زمانی که شخص فقط با برآورده کردن نیازهای دیگران مورد توجه قرار می گرفت
• ۳- بی اهمیتی والدین به نیازهای کودک
• ۴- تشویق بزرگترها به بی توجهی به نیازهای خود
• ۵- نقش والدگونه پیدا کردن کودک یا نوجوان

درمان طرحواره ایثارگری

یکی از مهم ترین اهداف درمان، این است که افراد متوجه شوند همه انسانها برای ارضاء نیازهایشان حقوق مساوی دارند. حتی اگر تجربه نشان بدهد که این افراد از دیگران قوی ترند، اما واقعیت این است که بیشتر آن ها در دوران کودکی از نظر هیجانی با محرومیت مواجه شده اند.آن ها خودشان را فدا کرده اند و اصلا به نیازهای خودشان نپرداخته اند.

هدف مهم درمان، کمک به افراد است تا به این نکته پی ببرند که خودشان نیاز هایی دارند که ارضاء نمی شود، حتی اگر از چنین نیازهایی آگاه نباشند و این که خودشان بیش از هر کس دیگری حق دارند نیازهایشان را ارضاء کنند.

علیرغم هرگونه نفع ثانویه ای که این طرح واره به ارمغان می آورد، ولی با این حال، چنین افرادی، هزینه گزافی در قبال ایثارگری خود می پردازند.
آن ها به خاطر مراقبت و دلسوزی بیش از حد از دیگران، از ارضاء کامل نیازهای خود باز می مانند. یکی دیگر از اهداف درمان، کاهش مسئولیت پذیری افراطی شخص است..

بر این اساس سه جنبه درمانی برای این طرحواره وجود دارد:

الف- شناختی

باید شخص یاد بگیرد که خودش نیز نیازهایی دارد که باید در اولویت قرار گیرند. شخص باید ذهنیت خود را عوض کند و فکر نکند او مسئول دیگران است، زیرا توجه زیاد به نیازهای دیگران هم آن ها را پرتوقع می کند و هم باعث می شود که خود شخص احساس زیان کند.
بنابراین به خود یادآور شوید که من با کمک کردن افراطی به دیگران فقط خودم را اذیت می کنم و باید استقلال خود را بالا ببرم که به خاطر جلب توجه یا احساس گناه یا هر دلیل دیگری به سمت برآورده کردن نیازهای دیگران نروم.

ب- تجربی

در بسیاری از مواقع شخصی که دچار طرحواره ایثارگری است در کودکی مورد بی توجهی قرار گرفته بود و از طرحواره محرومیت هیجانی نیز رنج می برد. بر این اساس نیاز است که این شخص برای خود والد مهربانی شود و کودک درون خود را نوازش کند.

ج- رفتاری

شخصی که این طرحواره را دارد نیاز هست که آرام آرام الگوهای رفتاری خود را عوض کند. دیگران را تشویق کند که خودشان کار خود را انجام دهند و از کمک های افراطی به دیگران پرهیز کند.