انواع مدل های ارتباطی

هوش کلامی به عنوان یکی از ابعاد هوش، شامل توانایی‌هایی مانند صحبت کردن، شنیدن و فهمیدن زبان، به کار گیری زبان در ارتباط با دیگران، تفسیر و تولید پیام‌های کلامی و غیرکلامی، و همچنین تأثیرگذاری در دیگران به وسیله کلام و ارتباطات است. در این راستا، مدل‌های ارتباطی در هوش کلامی، به شناخت و توسعه مهارت‌های ارتباطی فرد کمک می‌کنند.

انواع مدل ارتباطی با مثال:

1- مدل ارتباطات مؤثر:

این مدل برای بهبود ارتباطات کلامی بین افراد به کار می‌رود. در این مدل، شنیدن، فهمیدن، پاسخ‌دهی و تعامل به عنوان مراحل اصلی ارتباط کلامی مطرح می‌شوند. برای مثال، یک فرد می‌تواند با شنیدن دقیق پیام دیگری، فهمیدن مفهوم آن پیام، پاسخ‌دهی به آن و تعامل با فرد دیگر، به بهبود کیفیت ارتباط کلامی خود بپردازد.
فرض کنید شما در حال گفتگو با یک دوست هستید و می‌خواهید او را به یک جشن دعوت کنید. برای این کار، باید به خوبی شنیده شوید، فهمیده باشید که آیا او در دسترس است یا نه، به درستی پاسخ دهید و در نهایت با او تعامل کنید تا بتوانید او را به جشن دعوت کنید. در اینجا، استفاده از مدل ارتباطات مؤثر به شما کمک می‌کند تا به بهترین شکل ممکن با دوست خود ارتباط برقرار کنید.

2- مدل ارتباطات بین فردی:

در این مدل، رفتارهای ارتباطی بین دو نفر در بررسی قرار می‌گیرد. برای بهبود کیفیت ارتباط کلامی بین دو نفر، عواملی مانند فردیت، تعامل، پیام، محیط و اثربخشی باید مورد بررسی قرار بگیرند.
فرض کنید شما در یک محیط کاری هستید و باید با یک همکار خود ارتباط برقرار کنید تا یک پروژه را به پایان برسانید. برای بهبود کیفیت ارتباط کلامی با همکار خود، باید به عواملی مانند شخصیت هر کدام، میزان تعامل و هماهنگی، محتوای پیام و محیط کاری توجه کنید. این کار با استفاده از مدل ارتباطات بین فردی، به شما کمک می‌کند تا به بهترین شکل ممکن با همکار خود ارتباط برقرار کنید و پروژه را با موفقیت به پایان برسانید.

3- مدل ارتباطات غیرکلامی:

در این مدل، رفتارهای غیرکلامی مثل حرکات بدن، اشارات چشم، پوشش و صداگذاری در ارتباط با دیگران مورد بررسی قرار می‌گیرد. مهارت درک و تفسیر این رفتارهای غیرکلامی، به فرد کمک می‌کند تا بهتر درک کند که دیگران چه چیزی را از او می‌خواهند و چگونه باید با آن‌ها برخورد کند.
فرض کنید شما در حال مصاحبه برای یک شغل جدید هستید. در این مصاحبه، رفتارهای غیرکلامی شما مانند حرکات بدن، اشارات چشم و صداگذاری نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. با استفاده از مدل ارتباطات غیرکلامی، می‌توانید به بهترین شکل ممکن از این رفتارهای غیرکلامی استفاده کنید تا به یک مصاحبه‌ی موفق دست یابید.

4- مدل دستور زبان:

این مدل برای توصیف قواعد گرامری زبان به کار می‌رود. تسلط بر قواعد دستور زبان، به فرد کمک می‌کند تا بهتر بتواند پیام‌های خود را بیان کند و درک بهتری از پیام‌های دیگران داشته باشد.
فرض کنید شما می‌خواهید یک پیام مهم برای یک شخص دیگر بنویسید. برای نوشتن پیام، باید از قواعد دستور زبان به درستی استفاده کنید تا پیام شما به درستی منتقل شود. با استفاده از مدل دستور زبان، می‌توانید به بهترین شکل ممکن از قواعد دستور زبان استفاده کنید و پیام خود را به درستی بنویسید. به عنوان مثال، پیام شما می‌تواند به این صورت باشد: “لطفاً در زمان مشخص شده حاضر شوید تا بتوانیم درباره‌ی پروژه‌ی جدید صحبت کنیم.” در این پیام، به درستی از قواعد دستور زبان استفاده شده است و پیام شما به درستی منتقل می‌شود.

5- مدل ارتباطات محتوایی:

در این مدل، محتوای پیام‌های کلامی و غیرکلامی در ارتباطات بررسی می‌شود. برای بهبود کیفیت ارتباط کلامی، باید به بعد‌های فرایندی، ارتباطی، شخصیتی و انتقالی پیام توجه شود.
فرض کنید شما در حال بحث دربارهٔ یک کتاب هستید. در این مورد، مدل ارتباط محتوایی می‌تواند به شما کمک کند تا به بهترین شکل ممکن با نفر مقابل خود ارتباط برقرار کنید و به دقت و صحیحیت بیشتری در فهم محتوای کتاب دست یابید. شما می‌توانید با استفاده از مدل ارتباط محتوایی، به سوالات نفر مقابل پاسخ دهید، نظرات خود را با او به اشتراک بگذارید و بر اساس محتوای کتاب، بحث و تبادل نظر کنید. همچنین، با استفاده از این مدل، می‌توانید به بهترین شکل ممکن با نفر مقابل خود ارتباط برقرار کرده و محتوای کتاب را به شکل مناسبی تفسیر کنید.

مطالعه بیشتر: زبان بدن

6- مدل ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم:

در این مدل، روش‌های مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط کلامی بین افراد بررسی می‌شود. برای مثال، در روش‌های مستقیم، پیام به صورت واضح و مستقیم ارسال می‌شود، در حالی که در روش‌های غیرمستقیم، پیام به صورت ضمنی و غیرمستقیم ارسال می‌شود.
برای مثال، در ارتباط مستقیم، فرض کنید شما با دوستتان در حال گفتگو هستید. در این مورد، شما به صورت مستقیم با دوستتان در تماس هستید و ارتباط شما بر اساس این تماس برقرار شده است. در این نوع ارتباط، کیفیت و درستی ارتباط بین شما و دوستتان به خوبی مشخص است و می‌توانید به بهترین شکل ممکن با او ارتباط برقرار کنید.

در ارتباط غیر مستقیم، فرض کنید شما و دوستتان با یک شخص مشترک در حال گفتگو هستید. در این مورد، ارتباط شما با دوستتان از طریق این شخص مشترک برقرار شده است و نیاز به ارتباط مستقیم با او ندارید. در این نوع ارتباط، شخص مشترک می‌تواند به عنوان یک نقطه ارتباطی برای شما و دوستتان عمل کند و شما می‌توانید با استفاده از او، پیام‌ها و نظرات خود را به دوستتان منتقل کنید. به عنوان مثال، شما و دوستتان ممکن است با یک استاد مشترک در حال تحصیل باشید و از طریق او با یکدیگر در ارتباط هستید. در این نوع ارتباط، شخص مشترک می‌تواند به عنوان یک نقطه ارتباطی برای شما و دوستتان عمل کند و شما می‌توانید با استفاده از او، پیام‌ها و نظرات خود را به دوستتان منتقل کنید.

7- مدل ارتباطات فردی:

در این مدل، رفتارهای ارتباطی فرد با خودش مورد بررسی قرار می‌گیرد. عواملی مانند خودشناسی، خودمحوری، خودکنترل و خودتنظیمی برای بهبود کیفیت ارتباط کلامی با خودش باید مورد بررسی قرار گیرند.
برای مثال، فرض کنید شما با دوستتان در حال گفتگو دربارهٔ یک موضوع شخصی هستید. در این مورد، شما با دوستتان در حال برقراری ارتباط فردی هستید و در حین گفتگو، احساسات، ارزش‌ها و نیازهای شخصی خود را با او به اشتراک می‌گذارید. در این نوع ارتباط، می‌توانید با دوستتان در رابطه با مسائل شخصی و درک بهتر او، به صورت فردی گفتگو کنید و با احترام به نیازها و ارزش‌های او، درک بهتری از وی داشته باشید. همچنین، با استفاده از این مدل، می‌توانید به بهترین شکل ممکن با دوستتان ارتباط برقرار کنید و در روابط شخصی و احساسی با وی پیشرفت کنید.

با توجه به اینکه ارتباطات کلامی و غیرکلامی در تمام جوامع و حوزه‌های زندگی بسیار مهم هستند، توسعه مهارت‌های ارتباطی و هوش کلامی، برای هر فردی بسیار حیاتی است. به طور کلی، با استفاده از مدل‌های ارتباطی در هوش کلامی، فرد می‌تواند مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود داده و در برقراری روابط اجتماعی و کاری بهتر عمل کند.