عشق چیست

عشق چیست ؟

عشق حیرت انگیزترین و درعین حال دردناک ترین هیجانی است که ممکن است تجربه کنیم. هم می تواند زیباترین لحظات را برای ما به ارمغان بیاورد و هم می تواند در روان ما آتشی سوزان شعله‌ور سازد. غیر ممکن است که یک روانشناس و مشاور در فرایند کار حرفه ای خود، هر چند وقت یکبار با فردی مبتلا به ناکامی عشقی برخورد نکند.از طرفی مفهوم عشق برای خیلی از افراد ناآشناست و دوست دارند بدانند عشق چیست ؟

در این مقاله ابتدا به توضیحی در مورد عشق می پردازیم و سپس عشق را در ادبیات فارسی بررسی می کنیم و آن گاه عشق را از منظر روانشناسان بزرگ توضیح می دهیم.

در نگنجد عشق در گفت و شنید     

         عشق، دریایی ست قعرش ناپدید     مولوی

عشق، برای سالیان متمادی یکی از موضوعات مورد علاقه فلاسفه، شاعران، نویسندگان و دانشمندان بوده است و مردم و گروه های مختلف غالبا در تعریف آن با هم اختلاف نظر داشتند.

معنی کلمه عشق برای هر شخص متفاوت است چون او نگاهی متفاوت به عشق و چیزی که عاشقش است دارد.

بهتر است برای بیان بهتر تعریف عشق به لغتنامه دهخدا مراجعه کنیم، در لغت نامه دهخدا درباره معنی عشق آمده است:

عشق مانند شاخه های درختی است که دور عاشق می پیچد و او را خشک می کند.

این تعبیر از معنی کلمه عشق شاید برای همه نوع عشق صادق نباشد اما چیزی که ما از تعریف عشق در ادبیات و زبان فارسی به یاد داریم بسیار شبیه به چیزی است که دهخدا می گوید.

عشق چیست از نظر اشعار فارسی

برای درک بهتر شدت و عمق درد و شیرینی عشق به اشعار زیر توجه کنید:

چه دانستم که این سودا مرا زین سان کند مجنون     

دلم را دوزخی سازد دو چشمم را کند جیحون

 چه دانستم که سیلابی مرا ناگاه برباید           

چو کشتی ام دراندازد میان قلزم پرخون

تا با غم عشق تو مرا کار افتاد        

   بیچاره دلم در غم بسیار افتاد

بسیار فتاده بود، هم در غم عشق       

 اما نه چنین زار که این بار افتاد

هر روز دلم در غم تو زارتر است   

    و ز من، دل بی رحم تو بیزارتر است

بگذاشتی ام،غم تو نگذاشت مرا    

 حقا که غمت از تو وفادارتر است  مولانا

هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق   

ثبت است بر جریره عالم دوام ما      حافظ

گر برود جان ما در طلب وصل دوست       

حیف نباشد که دوست دوست تر از جان ماست    سعدی

نخستین بار که عشق به سراغم آمد ادعای مالکیت جهان را کردم و همه چیز و همه کس را متعلق به خود دانستم. امروز که تهی از خودخواهی ها و تصاحب ها، نگاهی عاشقانه به زندگی دارم، از هرچه هست تنها مالک تنهایی خویشم و فروتنانه غیاب حضورم را اعالم می کنم. این است نظام عشق؛ هیچ کس نبودن! • ایران درودی

در قسمت زیر عشق را از نگاه روانشناسان بررسی می کنیم.

عشق از نظر روانشناسی

مطالعه بیشتر: تست عشق

مطالعه بیشتر: فرق عشق و دوست داشتن

عشق چیست ؟ از دیدگاه جفری یانگ بنیان گزار طرحواره درمانی

از نظر یانگ عشق نوعی فرآیند جذابیت طرح واره ای است. بیشتر اوقات افراد جذب ارتباط با کسی می شوند که طرح واره مرکزی شان را فعال کندو به این دلیل او را جذاب ترین فرد می دانند. همچنین برانگیخته شدن طرح واره ها باعث ایجاد جذابیت جنسی در روابط عاشقانه می شود. بنابراین زیاد جای تعجب نیست که افراد عاشق با انتخاب افراد خاص و سبک های مقابله ای ویژه به تداوم طرح واره ناسازگار خود دامن می زنند.

مثلا شما فردی وابسته هستید و جذب شخص کنترل گر می شوید. هر چند اذیت می شوید ولی گویی چنان جذبش شده اید که نمی توانید دل بکنید.

شما از کودکی مورد توجه والدین قرار نگرفته اید ولی عاشق کسی می شوید که او هم سرد و بی توجه است.

عشق از دیدگاه اروین یالوم

یالوم که یک روان درمانگر وجودی است، معتقد است عشق نوعی از خود بی خودی وسواس گونه  و ذهنیتی افسون شده است که تمامی زندگی فرد را در تصرف خود در می آورد. معمولا تجربه چنین حالتی باشکوه است. به عقیده ی او انسان بیشتر دلباخته ی اشتیاق خویش است تا آنچه اشتیاقش را برانگیخته است. ولی در مواقعی شیدایی و از خود بی خودی، بیش از آنکه لذت بیافریند، پریشانی می آورد. عاشق، صورتی خیالی و شاعرانه به معشوق می دهد، ذهنش درگیر وسوسه ی او می شود، اما اگر عشق تنها یک ویژگی حقیقی داشته باشد، این است که هرگز نمی ماند، ناپایداری بخشی از ماهیت شیدایی عشق است.

عشق ازدیدگاه ویکتور فرانکل

فرانکل معنویت را از ویژگی های انسان می داند و معتقد است که وجدان و عشق از رهگذر معنویت مایه می گیرند. به عبارت دیگر، او یکی از راه‌های معنا بخشیدن به زندگی را درک و دریافتن فرد دیگری از راه عشق می داند که موجب می شود انسان از خود فراتر رود. و به این طریق درد و رنج خود را فراموش کند. او معتقد است که عشق تنها شیوه ای است که با آن می توان به اعماق وجود انسانی دیگر دست یافت. هیچ کس توان آن را ندارد که جز از راه عشق به جوهر وجود انسانی دیگر، آگاهی کامل یابد. جنبه روحانی عشق است که ما را یاری می دهد تا صفات اصلی و ویژگی های واقعی محبوب را ببینیم  و حتی چیزی را که بالقوه در اوست و باید شکوفا گردد، درک کنیم.

عشق از دیدگاه هارویل هندریکس؛ نویسنده ی کتاب عشق شفابخش

هندریکس می گوید برای اینکه بتوانیم به دیگران عشق بورزیم ابتدا باید این موضع گیری را کنار بگذاریم که: “راه درست، راه من است”. باید بتوانیم منطق حاکم بر ذهن مخاطب خود را درک کنیم، در قالب او جای بگیریم و احساسات او را تجربه کنیم. عشق واقعی از زمانی آغاز می شود که انسان به دور از نیاز و توقعات خود، متفاوت بودن دیگران را بفهمد و به آن احترام بگذارد.

و عشق پایدار، چنین عشقی است؛ حتی اگر ویژگی های همراه و همسر ما همواره منطبق با میل و یا در جهت رفع نیازهای ما نباشد.

مطالعه بیشتر: آموزش ذهن آگاهی

عشق چیست ؟ از نظر آبراهام مازلو

از دیدگاه مازلو بعد از تأمین و برآورده شدن نیازهای فیزیولوژیک و امنیت، احتیاج به عشق و تعلق در افراد احساس و برانگیخته می‌شود.
از نظر آبراهام مازلو عشق را می‎‌توان به دو نوع عشق وجودی و عشق کمبود تقسیم‌بندی کرد:
در عشق وجودی که عشقی بالغ و متواضع است تمایل به سخاوت و بخشش و راضی کردن دیگری به چشم می‌خورد.
در عشق کمبود که عشقی خودخواهانه و حریص است فرد، دیگران را برای برطرف کردن نیازهایش دوست دارد.

عشق از نظر جان لی

جان لی سبک‌های عشق را به رنگ تشبیه می‌کند. از نظر وی همان‌طور که 3 رنگ اصلی در طبیعت وجود دارد،3 سبک اصلی هم برای عشق وجود دارد و عشق‌های ثانوی (فرعی) از ترکیب سبک‌های عشق اصلی (اولی) شکل می‌گیرند.
سه سبک اصلی (اولی) عشق
1. عشق پرشور در این عشق جذابیت جسمی و عاطفی زیادی وجود دارد و می‌توان گفت عشق به یک فرد ایده‌آل است.
2. عشق نمایشی از این نوع عشق به عنوان یک بازی یاد شده است .
3. عشق دوستانه که عشقی است که مبتنی بر دوستی شکل گرفته است.
سه سبک فرعی(ثانوی) عشق
1. عشق منطقی (واقع‌گرایانه): این عشق از ترکیب عشق نمایشی و دوستانه حاصل می‌شود. در این نوع عشق افراد براساس ملاک‌هایی که برای یک ازدواج خوب نیاز دارند معشوق خود را انتخاب می‌کنند.
2. عشق وابسته وسواسی: ترکیب عشق پرشور و عشق نمایشی می‌باشد که در آن وسواس، انحصار و رفتارهای پرشور به چشم می خورد. این عشاق اغلب اعتماد به نفس پایینی داشته و به روابط خود اهمیت زیادی می‌دهند به طوری که حتی بعد از طی سال‌ها همچنان نگران زندگی زناشویی خود بوده و می توان آن را معادل عشق‌های آتشین دوران جوانی دانست.
3. عشق ایثارگرانه (فداکارانه): از عشق پرشور و دوستانه به وجود می‌آید که به صورت بشردوستانه و شدید است.
عاشقان ایثارگر معمولاً گرایش‌های معنوی دارند. این عشاق، معشوق خود را مانند قدیس می‌بینند و آرزوی خدمت به او را دارند.

عشق از نظر اریک فروم

طبق دیدگاه اریک فروم، عشق ترکیب 4 پارامتر توجه، احترام، معرفت و مسئولیت می‌باشد؛ که در این بین عاشقی در ابتدا از توجه به فرد مقابل شکل می‌گیرد.
اریک فروم معتقد است هر علاقه و کشش به شخص مقابل معنای عشق ورزیدن نداشته؛ بلکه ممکن است این احساسات به دلیل تنهایی و نیاز جنسی بروز کند.

عشق از نظر رابرت استرنبرگ

این نظریه برای تعریف عشق سه مؤلفه صمیمیت، تعهد و کشش جنسی یا هیجان در نظر می‌گیرد که این سه پارامتر مثلث عشق را تشکیل می‌دهند. طبق عقیده رابرت استرنبرگ چنانچه تعادل این سه مؤلفه به هم بریزید تعریف جدیدی از عشق شکل گرفته که با تعریف عشق کامل متفاوت است.
از ترکیب سه فاکتور صمیمیت، تعهد و کشش و میزان هر کدام از اینها 8 نوع عشق تعریف می‌شود.
1. در فقدان عشق تعهد کم، صمیمیت کم و هیجان کم دیده می‌شود .
2. عشق شهوانی و از روی هوس با میزان تعهد کم، صمیمیت کم و هیجان زیاد شکل می‌گیرد.
3. عشق دوستانه ناشی از تعهد کم، صمیمیت زیاد و هیجان کم می‌باشد.
4. عشق خیال‌انگیز (رمانتیک) از تعهد کم، صمیمیت زیاد، هیجان زیاد به وجود می‌آید.
5. عشق پوچ در نتیجه تعهد زیاد، صمیمیت کم و میزان هیجان کم می‌باشد.
6. عشق ابلهانه از تعهد زیاد، میزان صمیمیت کم و هیجان زیاد نشأت می‌گیرد.
7. عشق مشفقانه ( مشارکتی ) از میزان تعهد زیاد، صمیمیت زیاد و هیجان کم شکل می‌گیرد.
8. و عشق کامل (عشق شش دانگ) که با تعهد زیاد، صمیمیت زیاد، هیجان زیاد شکل گرفته و این همان عشقی است که در زندگی‌های موفق دیده می‌شود.
هر 3 عامل صمیمیت، تعهد و هیجان قابلیت سنجیدن ارتقا و ارزیابی داشته و می‌توان در جهت بهبود و تقویت آن اقدام کرده و در نتیجه زندگی رضایت‌بخش‌تری داشت.

عشق از نظر فروید

فروید عشق را یک مرحله از امور جنسی معرفی کرده بود ولی در پایان عمر و پس از کسب اطلاعات کافی اعلام داشت که اطلاعات ما درمورد عشق ناچیز است .
فروید در کتاب تمدن و ملالتهای آن می نویسد:
سهل انگاری زبان دراستفاده از کلمه ی عشق از نظر تکوینی توجیه پذیر است. عشق به رابطه ی میان زن و مرد که بر اساس نیاز جنسی شان خانواده تشکیل داده اند اطلاق می شود. اما به احساسات مثبت بین والدین و فرزندان و خواهران و برادران در خانواده نیز گفته می شود.هر چند ما این روابط را باید به عنوان «عشقی که از به هدف رسیدن آن جلوگیری شده است » یا به عنوان مهربانی توصیف می کنیم عشقی که از به هدف رسیدن آن جلوگیری شده است در اصل همان عشق کاملا حسی بوده است و در ضمیر ناهشیار انسان هنوز وجود دارد.هم عشق کاملا ً حسی و هم عشقی که از به هدف رسیدن آن جلوگیری شده است، هر دو از خانواده فراتر می روند و با کسانی که قبلا ً غریبه بوده اند، روابط جدید به وجود می آورد. عشق جنسی به ساختن بستگی های جدید حانوادگی منجر می شود، عشقی که از به هدف رسیدن آن جلوگیری شده است به دوستی تبدیل می شود و اهمیت فرهنگی پیدا می کند، زیرا از بعضی از محدودیتهای عشق جنسی معاف ، مانند منحصر بودن معاف است.
یکی از مسائلی که در عشق با آن مواجه هستیم. کشمکش بین عشق و نفرت است.
فروید در این رابطه در یکی از آثار خود می نویسد:
اگر عشق از ارضاء محروم گردد، به سادگی می تواند در بخشی از خود به صورت نفرت معکوس شود. و شاعران به ما می گویند که در طوفانی ترین مراحل عشق این دو احساس متضاد تا مدتی همچون رقبایی ثابت قدم پهلو به پهلوی دیگر بقا می یابند. ولی همزیستی مزمن عشق و نفرت، آن هم وقتی که هر دو معطوف به یک نفر هستند و هر دو به شدیدترین درجه هستند، ما را متعجب نمی کند. باید متوقع بودیم که این عشق پرشور مدتها قبل نفرت یاد شده را مغلوب کرده یا در کام آن فرو رفته باشد و در حقیقت نیز این بقای اضداد تحت شرایط روانی خاص و با تشریک مساعی وضعیت امور در ناخودآگاه

مطالعه بیشتر: تتست عشق

اگه فکر میکنی رابطه عاطفیت شکست خورده یا نمیتونی زندگی زناشویی تو نجات بدی و زندگی سردی داری این کتاب کلی میتونه بهت کمک کنه.اگه فکر میکنی که نیاز داری توی رابطت چطور رفتار کنی حتما استفاده کن.

خرید کتاب(کلیک)

عشق در یک نگاه

در کنار سوال عشق چیست، باید به عشق در نگاه اول هم بپردازیم. این عشق اتفاقی است که ممکن است برای خیلی از افراد ایجاد شود و در داستان ها و قصه ها زیاد در مورد عشق در نگاه اول خوانده و شنیده ایم. دو آدم غریبه وقتی برای اولین بار همیدیگر را می بینند، یک دل نه صد دل عاشق هم می شوند انگار که سالهاست دنبال هم هستند، انگار سالهاست عشق بین آنها وجود داشته است.

عشق در یک نگاه (یا همان نگاه اول) یعنی شما دلباخته و عاشق فردی تنها با یک نگاه می شوید و تمام و کمال شیفته او خواهید شد.

اما یادتان باشد عاشق شدن در یک نگاه تنها مخصوص زن و مرد نیست، در واقع این اتفاق الزاما بین انسان ها نمی افتد، یعنی شاید کسی در یک نگاه عاشق یک اتومبیل شود یا در یک نگاه از حیوانی خوشش بیاید و بخواهد سرپرستی او را قبول کند.

دو غریبه یکدیگر را در یک اتاق شلوغ می بینند.

یک جاذبه فوری، یک جرقه الکتریکی رخ می دهد و ناگهان همتا و شریک خود را می یابند و هرگز گذشته را به یاد نمی آورند.

در دنیایی که روابط عاشقانه اغلب نیاز به کارهای زیادی دارد و با ناامیدی، پس زده شدن و عدم قاطعیت همراه هستند، عاشق شدن در نگاه اول بسیار جذابیت دارد.

توضیح عشق در نگاه اول از نظر روانشناسی اول اصلا آسان نیست!

چگونه می توانیم پس از یک نگاه سریع، عمیقا عاشق شویم؟

چنین نگاهی چگونه می تواند به ما نشان دهد که می خواهیم باقیمانده عمرمان را در آغوش غریبه ای که برای اولین بار او را دیده ایم بگذرانیم؟

عشق در نگاه اول از نظر روانشناسی چیست؟

روانشناسی دیدگاه مشخصی درباره این نوع عشق دارد. روانشناسی می گوید:

گاهی فردی را می بینید که واقعا این طور است، اما این ارزیابی براساس چیزی جز دنیای فیزیکی یا جاذبه های رفتاری نیست. به همین خاطر عشق در نگاه اول از نظر روانشناسی یک اتفاق است، اتفاقی که اگر ادامه داشته باشد شاید زرق و برق خود را به مرور از دست بدهد و دیگر جذابت های سابق را نداشته باشد.

یادتان باشد افرادی که اعتیاد به عاشق شدن دارند بیشتر در معرض تجربه عشق در یک نگاه قرار دارند تا افراد دیگر!

در واقع افراد تجربه عشق در نگاه اول را در همان لحظه ای که با کسی مواجه می شوند، گزارش می کنند.

یک استدلال قانع کننده این است که افراد خاطره ای جهت داده شده دارند و اساسا توهم فورا عاشق کسی شدن را به وجود می آورند، که توضیح مناسبی برای تمام موارد عشق در نگاه اول نیست.

مطالعه بیشتر: چرا بعضی مردان به زنان دیگر نگاه می کنند

چند نکته جالب در مورد عشق در یک نگاه که باید بدانید

در ادامه به جالب ترین نکات علمی در مورد عشق چیست و چگونه در یک نگاه ایجاد می شود، می پردازیم که می تواند جالب باشد.

۱– با نگاه کردن به فردی زیبا، احتمال بیشتری وجود دارد که احساس عاشق شدن کنید

در این مطالعه، افراد غریبه با دیدن جذابیت فیزیکی وجاذبه های جنسی دیگران، بیشتر در معرض عشق در نگاه اول قرار می گیرند.

درحقیقت، در مقیاسی که محققان استفاده کرده اند، در این نوع عشق یک میزان بالاتر از جذابیت وجود داشت.

۲– مردان بیشتر از زنان عشق در نگاه اول را تجربه می کنند

روانشناسان مطمئن نیستند که چرا این اتفاق می افتد، اما این مسئله نیازمند تحقیقات بیشتری است.

برای مثال، مردان عشق در نگاه اول را با شرکای بالقوه متعددی گزارش می دهند، اما این که آیا این مسئله به رابطه ختم می شود، سوال دیگری است.

۳– عشق در نگاه اول معمولا دو طرفه نیست

تجربه عشق اولیه یک فرد می تواند به شکل گیری خاطره فردی کمک کند و او را به سوی این باور سوق دهد که او هم در نگاه اول عاشق شده است.

۴– عشق در نگاه اول “عشق” واقعی نیست

ویژگی هایی که برای بازتاب عشق شناخته می شوند، در اولین لحظاتی که افراد می گویند در نگاه اول عاشق شده اند، قوی نیستند.

دست کم، این احساسات به درجه ای که افراد اعتقاد دارند، در روابط ایجاد شده تجربه نمی شوند.

با این حال تجربه عشق در نگاه اول، نسبت به اولین ملاقات هایی که عشق در اولین نگاه در آن ها وجود ندارد، ظاهرا پذیرایی این احساسات است.

۵– در مجموع، علم به نفع عاشقانه هاست

عشق در اولین نگاه در واقع توسط افراد تجربه می شود، اما این “عشق” یا “شور” خیلی زیادی نیست، بلکه در عوض، کشش و جاذبه قوی است که باعث می شود فردی احتمال ایجاد یک رابطه را به وجود آورد، حتی عشق در نگاه اول می تواند چندین بار اتفاق بیفتد.

شاید مواردی که با شکست مواجه می شوند یا هرگز به رابطه تبدیل نمی شوند، به فراموشی سپرده شوند اما وقتی که عشق در نگاه اول رابطه ای پایدار ایجاد می کند، داستان بسیار عالی است.

مطالعه بیشتر: طرز نگاه پسر عاشق